کالای مرجوعی، به کالاهایی در گمرک گفته می‌شود که به کشور وارد شده اند و بنابه عللی مثل وجود مشکل در بخشی از کالا، آسیب دیدن کالا، عدم مطابقت کالا و یا موارد دیگری به کشور مبدأ بازگردانده می‌شوند و مورد دیگر هم اینکه به کالاهای مرجوعی، کالاهای متروکه نیز گفته می‌شود. برای مثال نداشتن گواهی استاندارد مربوط به هر کالا، این است که وارد مرزهای کشور شدند ولی صاحب کالا به برخی دلایل، قصد ترخیص کالا از گمرک را ندارد.

به عبارتی ساده تر، کالای مرجوعی در گمرک اجناسی هستند که به دلایلی قابلیت ترخیص از طرف کشور وارد کننده را ندارند.

برای آشنایی بیشتر با کالای متروکه کلیک کنید.

کالاهای مرجوعی در گمرک، سومین بخش از واردات و صادرات می‌باشد، که در دسته بندی واردات و صادرات موقت قرار می‌گیرند.

عوامل موثر در عدم ترخیص کالا از گمرک

به دلایل گوناگونی روند ترخیص کالا متوقف می‌گردد و کالا مرجوع می‌شود. برخی از این دلایل عبارتند از:

• عدم وجود گواهی بهداشت کالا
• عدم وجود گواهی استاندارد کالا
• صدمه دیدن و آسیب رسیدن به کالای وارد شده
• مرجوع شدن کالا به درخواست و تصمیم صاحب کالا
• عدم تطابق کالای وارد شده با کالای درخواست داده شده و اسناد و مدارک مربوطه
• غیرمجاز بودن کالای وارد شده و در نهایت قرار گرفتن کالا در لیست کالاهای ممنوع 
• عدم وجود گواهی قرنطینه ---> دریافت این گواهی برای کالاهای نباتی ضروری است و نداشتن آن سبب عدم ترخیص کالا می‌شود.

کالاهای مرجوعی در دو حالت قابل بررسی می‌باشند. حالت اول بررسی کالا توسط مأموران گمرک به صورتیکه کالا در گمرک مرزی وجود داشته باشد که اظهارنامه نیز در دو نسخه صادر می‌شود و کالا زیر نظر مأموران گمرک از کشور خارج می‌شود.

طبق قوانین موجود، کالای موجود در گمرک را از تاریخ ورود به مرز تا مدت 4 ماه و یا تا زمانی که کالا به فروش نرسیده باشد، می‌توان به خارج از گمرک اظهار کرد.

برای آشنایی بیشتر گمرک و قوانین آن کلیک کنید.

مورد دیگر هم اینکه کالای مرجوعی در گمرک، در دسته واردات و صادرات قطعی کشور قرار نمی‌گیرد. همچنین از شرایط مرجوعی کالا، این می‌باشد که کالاهای مرجوعی از حقوق گمرکی، عوارض و سود بازرگانی معاف هستند و نیازی به پرداخت هزینه ها و مخارج گمرکی ندارند. بعلاوه اینکه اجازه ارجاع کالا به خارج از کشور، تنها از راه های مجاز از مرزها داده می‌شود.

کالای برگشتی چیست؟

کالاهای برگشتی در دسته بندی کالاهای صادرات موقت قرار می‌گیرند. کالاهای برگشتی برای شرکت در نمایشگاه هایی که به صورت تجاری بین المللی برگزار می‌شوند و یا جهت تعمیر به کشورهای خارجی صادر می‌گردند و بعد از سپری کردن مراحل لازم و پایان رسیدن مهلت مشخص شده به کشور مبدأ برگردانده می‌شوند.

برای آشنایی بیشتر با صادرات موقت چیست؟ کلیک کنید.

تنها آن دسته کالاهایی اجازه صادرات موقت دارند که امکان تعمیر آنها در داخل کشور، وجود نداشته باشد.

تفاوت کالای مرجوعی و کالای برگشتی

کالاهای مرجوعی یا کالاهای عودتی، کالاهایی می‌باشند که به دلایل گوناگونی مثل مغایرت با مشخصات، نداشتن گواهی استاندارد، نداشتن گواهی بهداشت، آسیب رسیدن به کالا، و سایر موارد قبل از ترخیص از گمرک به کشور مبدأ کالا برگردانده می‌شوند.

برای آشنایی بیشتر با واردات و انواع آن کلیک کنید.

کالاهای برگشتی در دسته کالاهای صادراتی موقت قرار می‌گیرند که به منظور شرکت در نمایشگاه های بین المللی، کنگره ها، تکمیل و تعمیر به خارج از کشور ارسال می‌شوند و بعد از اتمام مدت زمان معین شده، دوباره به کشور مبدأ برگشت داده می‌شوند.

نکته! کالاهای مرجوعی در دسته کالاهای وارداتی و کالاهای برگشتی در دسته کالاهای صادراتی قرار دارند.

شرایط مرجوع کردن کالا چیست؟

شرایط مرجوع کردن کالا بدین صورت است که کالاها ممکن است بدلیل نداشتن گواهی بهداشت، نداشتن گواهی استاندارد، مغایرت کالا با کالای درخواست شده و یا ممنوع بودن کالا، از گمرک ترخیص نشوند.

کالاهایی که به دلایل گوناگونی از گمرک ترخیص نشوند، مرجوع می‌شوند. شرایط مرجوعی کالا این می‌باشد که با تنظیم اظهارنامه در سایت EPL و پرداخت هزینه ها و مخارج گمرکی، انجام می‌شود. برای کالاهای مرجوعی در گمرک، امکان دور اظهاری به وجود آمده است تا بتوان بدون حضور، کارهای لازم جهت مرجوع کردن کالا را انجام داد.

یکی از شرایط مرجوعی کالا این است که در اظهارنامه مرجوعی مدت زمان خاصی تعیین می‌شود که بر اساس این زمان تعیین شده، صاحب کالا بایستی کالای مرجوعی را از مرزهای کشور خارج کند.

اظهارنامه گمرکی در دو نسخه صادر می‌شود. در صورتی که صحت اظهارات درج شده در اظهارنامه، تائید نشود، جرم به شمار می‌رود و جریمه در نظر گرفته می‌شود.