شاید واژه زنجیره تأمین به گوشتان خورده باشد. بله زنجیره تامین یکی از اصطلاحات مرتبط به حمل و نقل می‌باشد. ما در این مقاله درباره زنجیره تأمین برایتان توضیح خواهیم داد.

زنجیره تأمین چیست؟

زنجیره تأمین شبکه‌ای است که میان یک شرکت و تأمین کنندگان آن جهت تولید و توزیع یک محصول خاص به خریدار نهایی انجام می‌گیرد.

زنجیره تأمین یا Supply Chain دارای افراد، فعالیت‌ها، نهادها، اطلاعات و همچنین منابع گوناگونی میباشد. این زنجیره همان چیزی می‌باشد که به افراد این اطمینان خاطر را می‌دهد که محصول مورد نیاز آنها، به دستشان خواهد رسید. زنجیره تأمین کالا یا همان Supply Chain، نشان دهنده کلیهء مراحلی می‌باشد که به جهت رساندن محصول یا خدمات از حالت خام اولیه تا رسیدن به دست مشتری، صورت می‌گیرد. 

شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌هایشان، در چشم انداز کسب و کار رقابتی باقی می‌مانند و زنجیره تأمین را گسترش می‌دهند. 

مدیریت زنجیره تأمین (SCM) یکی از فرآیندهای حیاتی می‌باشد، چون یک Supply Chain بهینه، سبب کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت چرخه تولید می‌شود.

نهادهای درگیر در زنجیره تامین:

1. تولیدکنندگان محصولات
2. فروشندگان محصولات
3. انبارها
4. شرکت‌های حمل‌ و نقل
5. مراکز توزیع
6. خرده‌فروشان

مراحل یک زنجیره تامین چیست؟

مراحل کلیدی در یک زنجیره تامین

1. برنامه ریزی فرآیندهای موجودی و تولید جهت کسب اطمینان از ترازمند بودن عرضه و تقاضا
2. تولید یا تامین مواد مورد نیاز به منظور ایجاد محصول نهایی
3. مونتاژ قطعات محصولات و تست محصول
4. بسته‌بندی محصول جهت حمل و نقل (نگهداری در موجودی تا تاریخ بعدی)
5. حمل و نقل و تحویل محصول نهایی به توزیع‌کننده محصولات، خرده‌فروش‌ها و یا مصرف‌کنندگان محصولات
6. ارائه پشتیبانی خدمات مشتری برای کالاهای برگشتی

مدیریت زنجیره تامین چیست؟

مدیریت زنجیره تامین، بر نظارت و کنترل تمامی فعالیت‌های لازم یک شرکت جهت تبدیل مواد خام به محصولات نهایی اشاره دارد و در نهایت به خریداران نهایی ارائه می‌شود. مدیریت زنجیره تامین (SCM) فراهم کننده کنترل مرکزی جهت مراحل برنامه ریزی، طراحی، ساخت، موجودی و همچنین توزیع لازم به منظور تولید و فروش محصولات یک شرکت می‌باشد. هدف SCM بهبود کارایی با هماهنگ نمودن تلاش های نهادهای گوناگون در زنجیره تامین می‌باشد و این می‌تواند به دستیابی یک شرکت به مزیت رقابتی در مقایسه با رقیب های خود و بعلاوه بالارفتن کیفیت محصولات تولیدی شود که در نهایت این موضوع سبب افزایش فروش و درآمد می‌شود.

مدیریت زنجیره تامین در مقابل مدیریت لجستیک تجاری

معمولاً اصطلاحات لجستیک، مدیریت لجستیک تجاری و یا مدیریت زنجیره تأمین بجای یکدیگر بکار برده می‌شوند. در صورتی که لجستیک یکی از حلقه های زنجیره تأمین می‌باشد و کاملاً با مدیریت تأمین تفاوت دارد. لجستیک قسمتی از زنجیره تامین می‌باشد که وظیفه آن برنامه ریزی، کنترل جابجایی کالاها، ذخیره سازی کالاها و انجام خدمات از مبدأ تا مقصد می‌باشد.

مدیریت لجستیک با مواد اولیه شروه و با تحویل محصول نهایی تمام می‌شود. مدیریت لجستیک موفق، بر این ضمانت می‌کند که هیچگونه تأخیری در تحویل در هیچ یک از نقاط زنجیره تامین وجود ندارد و محصولات و خدمات در شرایط مناسبی تحویل داده می‌شوند. این موضوع نیز به نوبت خود، از دلایل کاهش هزینه های شرکت می‌باشد.

انواع زنجیره تامین چیست؟

زنجیره تامین انواع مختلفی دارد که میتواند برای شرکت های علاقمند به اجرای استراتژی جهت افزایش کارایی و گردش کار، بکار گرفته شود. مدلی از زنجیره تامین، که یک شرکت آن را برمی‌گزیند معمولاً به ساختار و نیازهای خاص آن شرکت بستگی دارد.

برای آشنایی بیشتر با زنجیره تامین ناب چیست؟ کلیک کنید.

مدل های زنجیره تأمین

مدل جریان مداوم و پیوسته: مدل جریان مداوم یکی از انواع مدل های زنجیره تامین سنتی میباشد که برای شرکت‌هایی که محصولات و کالاهای شبیه را با مقدار اندکی تغییر تولید می‌کنند، بسیار مناسب بوده و به خوبی کار می‌کند. محصولات تولیدی بایستی تقاضای زیادی داشته باشند و بعلاوه به طراحی مجدد اندکی نیاز داشته باشند. این عدم نوسان بدین دلیل می‌باشد که مدیران بتوانند تولید را ساده کنند و بر موجودی آن کنترل دقیقی داشته باشند. در یک مدل جریان پیوسته، مدیران برای پیشگیری از تنگناهای تولید، به تکمیل پیوسته مواد خام نیاز دارند.

مدل زنجیره سریع: مدل زنجیره سریع، یکی از انواع مدل های زنجیره تامین می‌باشد که بهترین کارایی آنها برای شرکت هایی که محصولاتشان را بر اساس روندهای جذابیت زمانی تولید و به فروش می‌رسانند، می‌باشد. کسب و کارهایی که از مدل زنجیره سریع استفاده می‌کنند، بایستی محصولاتشان را سریعاً در بازارها عرضه نمایند تا از روند حاکم بازار، استفاده نمایند. آنها بایستی سریعاً از ایده به نمونه اولیه و سپس به تولید و مصرف‌کننده حرکت کنند. 

مدل انعطاف پذیر: مدل انعطاف پذیر یکی از مدل های زنجیره تامین کالا می‌باشد. این مدل از زنجیره تامین، معمولاً توسط شرکت‌هایی که کالاهای فصلی را تولید می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دسته از شرکت ها با بالارفتن میزان تقاضا برای محصولاتشان مواجه می‌شوند ولی در دنباله آن، زمان‌های طولانی مدتی، کم تقاضا یا بدون تقاضا خواهند بود. مدل انعطاف‌پذیر بر این ضمانت می‌کند که شرکت‌ها می‌توانند به‌سرعت جهت شروع فرآیند تولید آماده شوند و به‌محض کاهش تقاضا متوقف شوند؛ چراکه برای اینکه سودآور باشند، بایستی در پیش‌بینی مخارج مواد اولیه، موجودی و نیروی کار دقیق باشند.

اجزای زنجیره تامین

اجزای زنجیره تامین در سه دسته بندی قرار می‌گیرند، که به ترتیب عبارتند از:

1. زنجیره تامین بالا دست: زنجیره تامین بالا دست، شامل تامین کنندگان اولیه و تامین کنندگان دیگرش می‌باشد. روابط میان تامین کنندگان می‌تواند در سطح‌های گوناگون تا اولین تأمین‌کننده مواد، توسعه پیدا کند. در این قسمت از زنجیره تامین، اصلی ترین فعالیت، تأمین و تهیه می‌باشد.
2. زنجیره تامین داخلی: زنجیره تامین داخلی، شامل همه فعالیت‌هایی می‌باشد که داده‌هایی که به سازمان آورده شده اند را، به خروجی تبدیل می‌کند. فعالیت های زنجیره تامین داخلی، مدیریت موجودی، حمل مواد، ساخت و کنترل کیفیت می‌باشد. زنجیره تامین داخلی تا زمانی فعالیت دارد که محصول به منظور توزیع به بیرون از سازمان انتقال می‌یابد.
3. زنجیره تامین پایین دست: زنجیره تامین پایین دست از دیگر اجزای زنجیره تامین می‌باشد که فرآیندهای توزیع محصول و تحویل آن به مشتری‌های نهایی در آن قرار دارد. فعالیت زنجیره تامین پایین دست، شامل بسته‌بندی، حمل و انبار می‌باشد. این زنجیره زمانی به پایان می‌رسد که محصول واگذار یا مصرف شود.

مزایا زنجیره تامین

• بهبود روابط مشتری و خدمات
• کمتر شدن مخارج مستقیم و غیرمستقیم
• به حداقل رساندن اتلاف و افزایش کارایی
• دسترسی آسان به محصولات در زمان مناسب و همچنین مکان مناسب

تفاوت زنجیره تامین با زنجیره ارزش

اصلی ترین تفاوت بین زنجیره تامین (Supply Chain) و زنجیره ارزش، این است که زنجیره تامین فاقد هرگونه ارزش افزوده ای می‌باشد و یک محصول یا ماده اولیه از یک شرکت به شرکت دیگری انتقال پیدا می‌کند. در واقع کلیهء کارهایی که صورت می‌گیرد، انتقال می‌باشد. ولی در زنجیره ارزش علاوه بر انتقال، به محصولات ارزش افزوده‌ای اضافه می‌شود که این از اهداف اصلی شرکت تولیدکننده می‌باشد.

برای آشنایی بیشتر با زنجیره ارزش چیست؟ کلیک کنید.

جریان زنجیره‌ی تامین از مبدأ به مشتری می‌باشد، و زنجیره­ ارزش به جهت دیگر جریان پیدا می‌کند.

جمع‌ بندی

در این مقاله به مفهوم زنجیره تامین چیست؟، پرداختیم. همچنین مدیریت زنجیره تامین در مقابل مدیریت لجستیک تجاری، مراحل یک زنجیره تامین چیست؟، و... را بررسی کردیم. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و استفاده از این خدمات می‌توانید به www.ntirapp.com مراجعه نمایید.

عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ