یکی از انواع پمپ‌های پرکاربرد در صنعت، پمپ هیدرولیک (hydraulic pumps) است. این پمپ معمولاً وظیفه انتقال مایعات را بر عهده دارد. این ویژگی در کاربردهای مختلفی از جمله حمل و نقل آب، خنک کننده موتورهای بزرگ، صنعت خودروسازی و آبیاری کشاورزی و... استفاده می‌شود.
با توجه به این که اکثر خودروهای موجود در بازار ایران به فرمان هیدرولیک مجهز هستند، پمپ‌های هیدرولیک خودرو، به یکی از پرفروش‌ترین قطعات در صنعت خودرو تبدیل شده‌اند. امروزه فرمان هیدرولیک به عنوان یک آپشن در خودرو محسوب نمی‌شود. زیرا، تقریباً همه خودروها مجهز به سیستم فرمان هیدرولیک هستند که امکان فرمان‌پذیری بهتر و راحت‌تری را فراهم می‌کند و تجربه رانندگی را بهبود می‌بخشد. اگر به چند دهه گذشته نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که سال‌ها پیش برخی از خودروها به سیستم فرمان هیدرولیک مجهز نبودند و راننده مجبور بود هنگام چرخاندن فرمان خودرو از نیروی زیادی استفاده کند.

پمپ هیدرولیک چیست؟

پمپ هیدرولیک به طور کلی ساختار خاصی به نام پمپ‌ مثبت است که می‌تواند فشارهای بسیار بالایی را منتقل و هدایت کند. این پمپ با توجه به کاربردهای آن در انواع مختلف موجود می‌باشد. پمپ‌های دنده‌ای، پمپ‌های پیستونی و پمپ‌های پره‌ای در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این پمپ به دلیل طراحی خاص خود، خرابی کمتری دارد و در صورت استفاده صحیح، از آن می‌توان برای مدت طولانی استفاده کرد. این محصول بر اساس اصل جابجایی کار می‌کند و دارای یک محفظه مکانیکی است. با توجه به ساختار بدن انسان، قلب، محور بدن است، درست مانند محور بدن، این محصول، محور مدار هیدرولیک است و نقش اصلی آن ایجاد جریان سیال است.

برای آشنایی بیشتر با میل لنگ و نقش آن در خودرو کلیک کنید.

پمپ هیدرولیک چگونه کار می کند؟

پمپ هیدرولیک به صورت هیدرواستاتیک و هیدرودینامیک در سیستم های محرک هیدرولیک برای تبدیل نیروی مکانیکی به انرژی هیدرولیک استفاده می‌شود. هنگامی که این پمپ شروع به کار می‌کند و روشن می‌شود، در ورودی خود، خلاء ایجاد می‌کند که مایع و یا سیال را از مخزن به پمپ منتقل کرده و سیال را به سمت سیستم مکانیکی و هیدرولیکی این پمپ هدایت می‌کند.

کاربرد پمپ هیدرولیک چیست؟

پمپ‌های هیدرولیک، امروزه به دلیل ساخت و ساز در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. پمپ‌های هیدرولیک به دلیل قدرت انتقال بالا به طور گسترده در اکثر ماشین آلات و تجهیزات صنعتی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پمپ‌ها با عملکرد ویژه، منحصراً برای پمپاژ بسیاری از مواد مایع مورد استفاده می‌شوند  که در بسیاری از ماشین آلات مانند ماشین آلات معدنی، کمپرسور، کامیون، تراکتور، جرثقیل، بیل مکانیکی، لودر و سایر ماشین آلات استفاده می‌شوند.

مزایای پمپ هیدرولیک

این پمپ نیاز به تعمیر و نگهداری خاصی ندارد و تا به حال خرابی زیادی از پمپ گزارش نشده است. نصب و کارکرد آن در مقایسه با سایر سیستم‌ها آسان است. بنابراین، بسیاری از تولید کنندگان و مصرف کنندگان این محصول را انتخاب می‌کنند. انرژی در این پمپ با انتقال قدرت منتقل می‌شود. مزایای این پمپ را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:

• نصب و عیب یابی آسان
• عملکرد بسیار بی صدا
• هزینه نسبت به محصولات مشابه بسیار پایین است
• قدرت بسیار بالا
• طراحی مناسب
• بازدهی بالا
• انعطاف پذیری بسیار بالا

انواع پمپ هیدرولیک

پمپ‌های هیدرولیک به طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و به همین دلیل به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند. هر کدام از این دسته‌ها نیز به دسته های کوچک‌تری تقسیم می‌شوند.
طبقه بندی اصلی این نوع پمپ‌ها عبارتند از:

• پمپ پیستونی
• پمپ دنده‌ای
• پمپ پره‌ای

پمپ هیدرولیک پیستونی

در ساختار پمپ هیدرولیک پیستونی از حالت دورانی یا چرخشی استفاده می‌شود. به این ترتیب، ساختار به گونه‌ای است که پیستون داخل سیلندر، حرکت رفت و برگشتی زیادی انجام می‌دهد و این رابطه بین سیلندر و پیستون است. این پمپ به دو دسته پمپ محوری و پمپ شعاعی تقسیم می‌شود. ز خواص این دو دسته می‌توان به جابجایی ثابت یا جابجایی متغیر اشاره کرد. 

پمپ هیدرولیک دنده ای

این پمپ دنده‌ای، نوعی پمپ دورانی است که در آن حرکت سیال از طریق حرکت چرخ دنده‌ها صورت می‌گیرد. این محصول با دو دنده به صورت محرک و متحرک می‌باشد. حرکت روغن بین این دنده‌ها و پوسته پمپ، باعث ایجاد فشار می‌شود. این نوع پمپ‌ها به دو دسته پمپ دنده داخلی و پمپ دنده خارجی تقسیم می‌شوند.

پمپ هیدرولیک پره ای

پمپ پره‌ای، از دو بخش مجزا تشکیل شده است: بدنه و روتور. پره‌ها به روتور متصل هستند و می‌توانند در داخل شیار حرکت کنند. روتور به محرک اصلی داخلی متصل شده و با آن می‌چرخد. این نوع پمپ به طور کلی به پنج نوع تقسیم می‌شود: پمپ دنده خارجی (چرخ دنده خارجی)، پمپ دنده داخلی (چرخ دنده داخلی)، پمپ گوشواره‌ای، پمپ پیچی و پمپ ژیروتور.

برای آشنایی بیشتر با میل بادامک و نقش آن در خودرو کلیک کنید.

قیمت پمپ هیدرولیک

قیمت این محصول به عوامل مختلفی از جمله نوع پمپ انتخابی، قدرت موتور، نوع سیال و نوع نصب بستگی دارد. برای انجام بهترین انتخاب، مهم است که قبل از استفاده از این موتور، با یک متخصص با تجربه در این زمینه مشورت کنید.

فرمان هیدرولیک از چه اجزایی تشکیل شده است؟

اجزای سیستم فرمان هیدرولیک خودرو معمولاً عبارتند از:

• شیر هیدرولیک
• تسمه هیدرولیک فرمان
• جک هیدرولیک دو طرفه در سیستم فرمان
• روغن هیدرولیک
• شیلنگ‌ها و لوله‌های رفت و برگشت روغن هیدرولیک که در مدار سیستم قرار دارند
• پمپ هیدرولیک خودرو
• مخزن روغن هیدرولیک

در مورد قطعات سیستم هیدرولیک باید بدانید که برخی از این قطعات در دسترس هستند و نیاز به سرویس و نگهداری لازم دارند و برخی از قطعات نیز نیاز به سرویس توسط متخصصین دارند. به عنوان مثال، تسمه در سیستم هیدرولیک یکی از قطعاتی است که می توان آن را به طور منظم و دوره‌ای بررسی کرد و پس از طی مسافت مشخصی، برای اطمینان از عدم آسیب دیدگی، آن را تعویض کرد. قسمت دیگری از سیستم هیدرولیک فرمان خودرو که باید بررسی شود، مخزن روغن هیدرولیک است که سطح روغن آن باید به طور مداوم بررسی شود. همچنین مایع هیدرولیک خودرو، باید در فواصل زمانی معین تعویض شود.

سیستم فرمان هیدرولیک چگونه کار می کند؟

خودروها دارای یک پمپ هیدرولیک هستند که نیروی موردنیاز برای چرخاندن فرمان را تامین می‌کند. این پمپ هیدرولیک اتوماتیک، از پره‌های برگشت پذیر تشکیل شده است که در یک محفظه بیضی شکل می‌چرخند. داخل پمپ هیدرولیک، روتور نامیده می‌شود و پره‌های دوار داخل آن قرار می‌گیرند. نیروی موردنیاز برای چرخش این پره‌ها در پمپ هیدرولیک خودرو از طریق چرخش موتور خودرو تامین می‌شود و به وسیله تسمه به پمپ هیدرولیک خودرو منتقل می‌شود. این تسمه به طور معمول، چندین پمپ و قطعات مختلف را در خودروهای مختلف می‌چرخاند. این قطعات، معمولاً شامل پمپ هیدرولیک، پمپ آب یا واترپمپ و دینام خودرو هستند.

هنگامی که پمپ هیدرولیک خودرو می‌چرخد، فشار روغن هیدرولیک را از لوله ورودی پمپ به خروجی پمپ می‌برد و نیرویی که به فرمان وارد می‌شود، در واقع مسیر عبور روغن را باز و بسته می‌کند. روغن از طریق این کانال‌ها وارد سیلندر شده و تحت فشار پیستون درون سیلندر حرکت می‌کند. فشار وارد شده در مدار روغن سیستم هیدرولیک، بیشترین نیروی لازم برای هدایت چرخ‌های خودرو را تامین می‌کند و وجود سیستم هیدرولیک فرمان، باعث روان‌تر شدن چرخ‌ها توسط راننده را تضمین می‌کند.

علاوه بر این، برخی از دستگاه‌های فرمان هیدرولیک، بسته به مشخصات فنی خود دارای قطعات مختلفی هستند. همه پمپ‌های هیدرولیک، معمولاً دارای یک مجموعه شیر تنظیم و یک سیلندر هیدرولیک هستند. شیلنگ‌های روغن تحت فشار و مخازن کمکی، معمولاً جزء لاینفک این سیستم برای تمام پمپ‌های هیدرولیک هستند. علاوه بر این قطعات، برخی تجهیزات هیدرولیک مجهز به سیستم خنک کننده روغن هیدرولیک هستند که روغن هیدرولیک را خنک می‌کند و از آسیب دیدن اجزای مدار هیدرولیک مانند کاسه نمدها، پره‌های پمپ و سایر قطعات مدار روغن هیدرولیک جلوگیری می‌کند.

اگر این روغن در مدت زمان مشخص شده توسط شرکت سازنده تعویض نشود، آسیب به مدار هیدرولیک بسیار محتمل است. روغن به مرور زمان، خواص فنی خود را از دست می‌دهد و آلودگی و مشکلات فنی ایجاد شده در این روغن، می‌تواند منجر به آسیب به قسمت‌های داخلی سیستم هیدرولیک فرمان شود که هزینه‌های هنگفتی را در پی خواهد داشت. لوله‌ها و شیلنگ‌های هیدرولیک نیز در برخی از قسمت‌های خودرو قابل مشاهده است، بنابراین می توان آن‌ها را به طور منظم از نظر نشتی بررسی کرد.
برای قطعات سیستم هیدرولیک فرمان، توصیه می‌کنیم هر از چند گاهی به متخصص فنی سیستم کنترل و سرویس پمپ هیدرولیک مراجعه کنید تا این بخش را تعمیر کند و مشکلی پیش نیاید.

علت از کار افتادن سیستم هیدرولیک خودرو چیست؟

دلایل زیادی برای از کار افتادن سیستم فرمان هیدرولیک خودرو وجود دارد، اما برخی از این دلایل شایع‌تر و احتمال خرابی آن‌ها بیشتر است که در ادامه به شرح هر یک می‌پردازیم:

استفاده از قطعات غیر فابریک

یکی از شایع‌ترین دلایل خرابی انواع سیستم‌های هیدرولیک خودرو، استفاده از قطعات نامرغوب مانند تسمه و قطعات داخلی سیستم هیدرولیک است. این قطعات نامرغوب، نه تنها باعث خرابی سیستم هیدرولیک، بلکه باعث خرابی سایر قطعات و افزایش قابل توجه هزینه ها می‌شوند. بنابراین توصیه می‌شود برای تعمیر سیستم هیدرولیک فرمان خودرو خود با متخصصین مراجعه کرده و از قطعات استاندارد و تایید شده برای سیستم هیدرولیک فرمان خودروی خود استفاده کنید.
آسیب به هر قسمت از این سیستم ممکن است بر سایر قسمت‌ها نیز تأثیر بگذارد. به عنوان مثال در پژو 206 روغن پرفشار سیستم هیدرولیک از روی قسمت‌های بالایی عبور می‌کند که در صورت خرابی یا نشت روغن می‌تواند باعث آتش‌سوزی در خودرو شود. بنابراین، توصیه می‌کنیم از قطعات استاندارد و تایید شده استفاده کنید.

مشکلات روغن هیدرولیک

در سیستم‌های هیدرولیک، میزان روغن در مدار و کیفیت آن بسیار مهم است. اگر از روغن هیدرولیک با کیفیت استفاده نکنید یا اگر آن را در مدت زمان مشخص شده تعویض نکنید، ممکن است پمپ هیدرولیک خودرو، کاسه نمدهای سیستم هیدرولیک و شیر هیدرولیک جک دو طرفه هیدرولیک آسیب ببینند. خرابی این قطعات، احتمالاً منجر به نشت روغن هیدرولیک یا پایین آمدن سطح روغن هیدرولیک در سیستم هیدرولیک خودرو می‌شود که می‌تواند باعث آسیب شدید به این سیستم شود. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، باید نگهداری از روغن هیدرولیک خودرو خود را جدی بگیرید و به انتخاب روغن هیدرولیک توجه زیادی داشته باشید.

استفاده از رینگ و لاستیک اسپرت غیر استاندارد

استفاده از رینگ‌ها و لاستیک‌های غیر استاندارد که با اصول تعیین شده برای هر خودرو مطابقت ندارند، فشار را بر دستگاه‌های مختلف خودرو، از جمله سیستم هیدرولیک فرمان خودرو افزایش می‌دهد. این نوع رینگ لاستیک‌ها که معمولاً به عنوان رینگ و لاستیک اسپرت شناخته می شود، می تواند باعث برخورد زاویه‌های پنج گانه جلوبندی خودرو و فشار مضاعف به سیستم هیدرولیک برای چرخاندن چرخ‌ها شود و همچنین آسیب به سیستم تعلیق و جلوبندی نیز ممکن است اتفاق بیافتد.
بنابراین برای جلوگیری از بروز مشکل در سیستم هیدرولیک فرمان و سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو، سایز رینگ نباید تغییر کند و باید از استانداردهای تعیین شده توسط شرکت سازنده خودرو پیروی کرد.

علائم خرابی سیستم هیدرولیک خودرو چیست؟

اگر سیستم هیدرولیک خودرو دچار مشکل شد، علائم و نشانه‌هایی به وجود می‌آید که برای تشخیص زودهنگام باید آن‌ها را شناسایی کنید. علائم خرابی در سیستم هیدرولیک فرمان خودرو عبارتند از:

روغن‌ریزی روی هر قسمت از سیستم هیدرولیک خودرو: نشت روغن یا روغن‌ریزی می‌تواند سطح روغن در سیستم هیدرولیک را کاهش دهد و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آن سیستم وارد کند. توجه داشته باشید که نشت روغن یا روغن‌ریزی در اطراف مخزن، شیلنگ‌های هیدرولیک، سوئیچ الکترونیکی لوله فشار قوی، پمپ‌های هیدرولیک خودرو، شیر هیدرولیک و جک دو طرفه بسیار خطرناک هستند. بنابراین در صورت مشاهده چنین نشتی در خودروی خود توصیه می‌شود در اسرع وقت به تعمیرگاه مراجعه کنید.

شنیدن صدای اضافی هنگام چرخاندن فرمان: هنگام چرخاندن چرخ‌های خودرو توسط فرمان، نباید صدای اضافی از جمله صدای تسمه یا سایر صداهای سیستم هیدرولیک شنیده شود. اگر قسمتی از این سیستم خراب شده یا در حال خراب شدن است، توسط یک کارشناسی بررسی و در صورت لزوم قبل از آسیب جدی، آن بخش را تعمیر کنید.

سفت شدن فرمان: سیستم هیدرولیک خودرو، از لحظه استارت فعال می‌شود. اگر هنگام روشن بودن خودرو، فرمان ماشین‌تان سفت است، به دلیل این که سیستم هیدرولیک فرمان به احتمال زیاد به درستی کار نکند، توصیه می‌کنیم به تعمیرگاه مراجعه کنید.

کم شدن سطح روغن هیدرولیک: یکی دیگر از نشانه‌های خرابی سیستم هیدرولیک که مربوط به نشت در قطعات مختلف خودرو است، می‌تواند مربوط به کم شدن سطح روغن هیدرولیک در مدار سیستم هیدرولیک خودرو باشد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله، به پمپ هیدرولیک و کاربردهای آن پرداخته ایم که یکی از پرکاربردترین پمپ‌ها در صنعت هستند و با توجه به ویژگی‌ها و مزایای ذکر شده در بالا قابل استفاده هستند.

عضویت در راژمانا