بارنامه یک نوع سند است ک حمل کننده کالا یا نماینده اش بعد از دریافت مبلغ موردنظر از مشتری، برگه بارنامه را تحویل مشتری می‌دهد. در سند بارنامه مواردی اعم از نوع کالا، وزن کالا، مبدا انتقال کالا، مقصد دریافت کالا، هزینه حمل کالا، نام بندر بارگیری، نام بندر تخلیه، نام کشتی و شرایط وضع شده بین فورواردر و مشتری درج می‌شود.

بارنامه دریایی (Bill Of Lading) یک سند قابل معامله و ظهر نویسی است و معمولا به صورت حواله صادر می‌شود. یکی از موارد با اهمیت در بارنامه، تاریخ صدور بارنامه می‌باشد. بارنامه دریایی به دلیل حمل بار توسط کشتی صادر می‌شود وامضای آن توسط فرمانده کشتی انجام می‌شود.

به طور خلاصه بارنامه یعنی:

1. توضیحات کامل شرایط حمل و سند رسید کالا و مشخصات کامل محموله.
2. بارنامه سند مالکیت کالا است. بارنامه سندی قابل انتقال است. ممکن است قبل از رسیدن بارنامه به مقصد نهایی، درباره محصولات خاص مورد معامله، دفعات زیادی پشت نویسی (ظهر نویسی) و امضاء شده باشد و به مالکیت افراد متععدی در آید.
3. در شرکت های کشتی رانی لاینر (Liner)، بارنامه نشان دهنده وجود قرارداد حمل بین شرکت کشتیرانی و مالک و فرستنده کالا است. بارنامه در کشتی های چارتر (Charter)، کشتی های اجاره ای، رسید و سند مالکیت کالا است و همچنین به عنوان قرار داد حمل Charter party(چارتر پارتی) می‌باشد.

انواع مختلف بارنامه دریایی

1. Direct B/L یا همان بارنامه مستقیم
2. Charter Party B/L یا همان بارنامه چارتر
3. F.B.L یا همان بارنامه دریایی حمل مرکب فیاتا
4. Liner B/L یا همان بارنامه سرویس‌های منظم دریایی

انواع انتقال بار توسط کشتی

1. بارنامه آن دک (on deck) :
   در بارنامه On Deck کالاهایی روی عرشه کشتی قرار می‌گیرند آن کالاها در انبار کشتی جا نشده اند و به همین منظور روی عرشه کشتی قرار گرفته اند. بنابراین ممکن است در طول مسیر سفر تا رسیدن به مقصد مورد آسیب قرار گیرند.
2. بارنامه آن بورد (on board) :
   در بارنامه On Board درج میشود که کالا در انبار کشتی قرار دارد و در طول سفر تا رسیدن به مقصد آسیبی به آن وارد نخواهد شد.

بارنامه دریایی الکترونیکی

امروزه بارنامه های دریایی الکترونیکی با پیشرفت تکنولوژی و اینترنت، جایگزین بارنامه‌های کاغذی شدند.

مزایای بارنامه الکترونیکی

این روش جدید یعنی بارنامه الکترونیکی همانند خیلی چیزها مزایایی دارد. که این مزایا عبارتند از:

1. مشخص بودن مبلغ حمل بار
2. صرفه جویی در هزینه های صدور بارنامه
3. امکان استعلام در همه مرورگرهای اینترنت
4. نبود امکان سوء استفاده و دریافت مبلغ اضافی
5. صرفه جویی در زمان یا به عبارتی جلوگیری از اتلاف وقت
6. امکان ردیابی و کنترل مراحل حمل کالا توسط مراکز نظامی

ویژگی ها و کارکردهای بارنامه دریایی

1. رسید حمل کننده کشتی برای کالاهای نامبرده شده در آن
   
   
2. برگه ای است که با وجود آن حمل کننده، برای حمل کالا از محل دریافت (یا همان بندر مبدا) تا بندر محل تحویل (یا همان بندر مقصد) متعهد می‌شود.
   
   
3. یک دلیل بر وجود یک قرارداد مابین حمل کننده و دارنده بارنامه است. بر اساس موارد درج شده در بارنامه وظایف و تکالیف راننده و دارنده بارنامه مشخص می‌شود. مثلا در مواردی که خسارت و یا اتلاف وقت درمورد کالا باشد، را مشخص می‌کند.
   
   
4. توافق نامه درباره کرایه حمل و نقل است. کرایه حمل باید به قبل از حمل پرداخت شده Prepaid  یا از گیرنده کالا باید وصول گردد که در اینصورت با عنوان کرایه در مقصد یا همان Freight Collect، مبلغ کرایه معین و در بارنامه درج می‌شود.
   
   
5. بارنامه سندی قابل معامله است. بارنامه به منزله مالکیت کالا و معرف کالاست. بارنامه می‌تواند در معامله کالا مورد استفاده قرار گیرد. بارنامه امکان خرید و فروش دارد و کلید تصرف کالا می‌باشد. بارنامه توسط بانک ها و نیز در معامله های اسنادی استفاده می‌شود و همچنین وثیقه وام قرار گیرد. بارنامه برای معامله باید همانند چک ظهرنویسی یا به عبارتی پشت نویسی شود تا محرز شود که مالک کالا دارنده جدید بارنامه می‌باشد و موارد درج شده در آن مورد تصدیق او است.

محتویات درج شده در بارنامه

• نام و نشان کالا فرستنده
• نمایندگی خط یا بار فرابر ذیربط یا نماینده صاحب کالا
• بندر مبدا، مکانی که حمل کننده کالا، کالاهارا تحویل می‌گیرد.
• نام و مشخصات کامل گیرنده، گیرنده کالا و احتمالا در واجه یا به حواله کرد.
• شماره بارنامه که شبیه به کد شناسایی برای بارفرابر یا برای نماینده خط است.
• مشخصات شخصی که خط کشتی رانی باید او را مطلع سازد یا به عبارتی طرف ابلاغ کالا
• مقصد نهایی تحویل کالا، درصورتی که کشتیرانی متعهد به تحویل کالا به محلی بعد از بندر تخلیه کالا باشد.
• شماره سفر و نام کشتی
• شماره ذخیره جا یا همان شماره نوبت برای حمل کالاها
• تعیین بندر بارگیری کالاها
• بندر مقصد و محل تخلیه کالا
• شماره کانتینر، علائم و شماره مهر و موم درباره محمولات کانتینری
• تعداد کالا، شرح کالا و نوع بسته بندی و علائم کالاها. این موارد بدنه اصلی بارنامه را تشکیل و باید شامل خبرهای نهایی مِن جمله شرح کالا، تعداد بسته ها و نوع بسته بندی (جعبه، کارتن و...) باشد و درصورت وجود اعتبار اسنادی، شرح کالا، الزاما با آن مواردی که در متن L/C وجود دارد، باید مطابقت داشته باشد. و اگر متن اعتبار دارای غلط املائی باشد، باید به همان صورت نوشته شود.
• وزن بار و کالا به صورت کیلوگرم
• حجم بارها و کالاها به صورت مترمکعب
• درج تاریخ های صدور و انقضا و امضاء بارنامه
• درج تعداد نسخه های اصلی بارنامه و تعداد امضاهای نسخه های اصلی بارنامه، درج تعداد نسخه های اصلی صادر شده. در محل تعداد نسخه، در بارنامه هایی که مبین کالا نیستند، رقم صفر نوشته می‌شود.
• محاسبه نرخ کرایه و هزینه حمل

جمع‌ بندی

در این مقاله به مفهوم بارنامه دریایی که یکی از مهم‌ترین اسناد در حمل و نقل دریایی در بیشتر کشورها است، پرداختیم. همچنین بارنامه چیست، انواع بارنامه و... را بررسی کردیم. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و استفاده از این خدمات می‌توانید به www.ntirapp.com مراجعه نمایید.
عضویت در سامانه انتیراپ و استعلام هزینه حمل و نقل دریایی