خسارت همگانی (General Average) یکی از انواع خسارت ها در حمل و نقل دریایی است. که در این نوع خسارت، ملوان کشتی یا ناخدای کشتی با اختیاراتی که دارد، برای نجات کالاها ، محموله ها، کشتی و یا همه چیز، قسمتی از بارها یا ادوات و ابزار، و یا متعلقات کشتی را به داخل دریا می‌اندازد. خسارت همگانی یکی از قوانین و اصول دریانوردی است که طرفین دخیل در سفر دریایی برای جلوگیری از خطرات با قربانی کردن بخشی از کالاها برای نجات اضطراری به طور یکسان سهیم هستند.

در خسارت عام (General Average)، علاوه بر اینکه خسارات وارد شده بر عهده صاحبان کالاهایی که به دریا ریخته شده و صاحبان کشتی است بلکه به عهده همه افرادی که در آن سفر دریایی در درآمد ذینفع هستند نیز هست و بین همه آنها خسارات وارد شده تقسیم می‌شود و هرکدام از آنها، باید به نسبت ارزش کالا یا کشتی، سهمی از خسارات را پرداخت کنند.

این قانون از سفرهای دریایی قدیمی تا به اکنون وجود دارد. اما امروزه یکی از اصول پابرجای قوانین دریایی در اکثر کشورها است. زیان عام در میان مردمان باستانی کشورهای یونان، هند، بابل، در سده ششم قبل از میلاد مسیح (ع) مرسوم بود. دریا نوردانی که ساکن دریای مدیترانه بودند مثل مصری ها و یونانی ها از چندین سده قبل از میلاد مسیح (ع) بر  این باور معتقد بودند که چیزها و هر آنچه که به دریا رها میشود با مشارکت همه افراد دخیل در سفر، جبران شود.

نحوه حساب کردن خسارت همگانی

نسب سهم در خسارت عام عبارت است از:

قوانین خسارت همگانی

• خسارت مشترک (General Average)، الزاما در حمل و نقل دریایی شامل می‌شود. و قابل انجام در حمل و نقل های زمینی جاده ای و حمل و نقل های هوایی نمی‌باشد.
  
  
• ممکن است خسارت عام، به صورت رها کردن قسمتی از محموله ها و یا قبول مخارج نجات کالا در کشتی، انجام گیرد.

• وارد شدن خسارات به محموله ها و بارها در کشتی و یا تقبل کردن هزینه های نجات باید به صورت داوطلبانه باشد. بنابراین خسارت و زیان های تصادفی شامل مسئله General Average نبوده و الزاما به قواعد عمومی بیمه و خسارت باید مراجعه گردد.
  
  
• منظور از مفهوم خسارت همگانی، نجات خدمه کشتی و یا نجات کالا ها و محموله هاست. پس بنابراین به دلایلی مثل نجات کشتی و رعایت مسائل فنی کشتی، نمی‌توان گفت خسارت همگانی است.
  
  
• همه افراد و مالکان کالاها و محموله ها در خسارات وارد شده دخیل هستند. هر چند که به محموله و کالای بعضی از افراد خسارتی وارد نشده باشد. پس بنابراین در قانون خسارت همگانی همه صاحبان کالا چه افرادی که محموله آنها خسارت دیده و چه افرادی که محموله آنها خسارت ندیده باشدف به نسبت سهم کالایی که در کشتی دارند الزاما باید در خسارت همگانی سهیم گردند.
  
  
• ورود خسارات مشترک باید ضروری و حتمی باشد و در نتیجه سهل انگاری متصدی حمل و نقل نباشد. بنابراین استناد متصدی حمل و نقل به حدس و یا احتمال و یا اشتباه خدمه کشتی مسموع نخواهد بود.

• بیمه گذار باید از هرگونه اقدامی که منافع شرکت بیمه گر را به خطر انداخته و یا موجب سوءاستفاده متصدی حمل و نقل و یا مالک کشتی می‌گردد در جریان خسارت مشترک اجتناب نموده و طرفین با اقدامی مشترک وارد موضوع گردند.

زیان همگانی در بیمه باربری

یکی از پوشش های مهم در بیمه باربری، زیان همگانی یا همان General Average می‌باشد. خسارت همگانی به عنوان یکی از قوانین قدیمی دریانوردی میباشد و ریشه آن در تعاون و همکاری انسان ها می‌باشد. زیان همگانی برای توزیع خسارت یا زیان در میان گروه به دلیل برقراری عدالت، راهکاری مناسب است.

جمع‌ بندی

در این مقاله به مفهوم خسارت همگانی که یکی از مهم‌ترین خسارت ها در حمل و نقل دریایی در بیشتر کشورها است، پرداختیم. همچنین تاریخچه خسارت عام و نحوه محاسبه و... را بررسی کردیم. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و استفاده از این خدمات می‌توانید به www.ntirapp.com مراجعه نمایید.
عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ