فرمان یکی از اجزای اصلی خودرو می‌باشد که همه از دوران کودکی می‌دانند، که به وسیله آن می‌توان خودرو را هدایت کرد. ولی راننده برای اینکه بتواند با فرمان، مسیر خودرو را حرکت کند، به اجزای دیگری نیاز دارد تا بتواند خودرو را کنترل و هدایت کند، اما دیگر اجزای متصل به فرمان، برای راننده و سرنشینان قابل مشاهده نیستند.

سیستم جعبه فرمان، یکی از اصلی ترین سیستم های خودرو می‌باشد. جعبه فرمان خودرو، یک سیستم پیچیده و پیشرفته ای دارد که وظیفه آن انتقال چرخش از طریق فرمان به چرخ های خودرو می‌باشد. شاید این توصیف، یک توصیف ساده بنظر برسد ولی بایستی با هماهنگی و همکاری همه قطعات بکاربرده شده در سیستم جعبه فرمان خودرو، انجام شود. در صورت بروز هرگونه نقص در ابزارهای جعبه فرمان، ساز و کار همه سیستم بهم خواهد خورد.

جعبه فرمان در سیستم کنترل و هدایت ماشین، در ایمنی و راحتی راننده و سرنشینان نقش بسیار مهمی را برعهده دارد. جعبه فرمان در انواع مختلفی مثل مکانیکی، هیدرولیکی و برقی در انواع خودروها استفاده می‌شود.

قطعات تشکیل دهنده جعبه فرمان

1. پیتمن
   

   پیتمن یکی از اجزای تشکیل دهنده جعبه فرمان می‌باشد که بر روی شفت خروجی جعبه فرمان قرار گرفته است. وظیفه پیتمن یا بازوی پیتمن و یا محور هزارخاری، تبدیل حرکت دورانی شفت به حرکت زاویه ای می‌باشد. انتهای بازوی پیتمن، به وسیله سیبک به میله درگ متصل می‌شود.

2. میله درگ
   

   میله درگ یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده جعبه فرمان می‌باشد. این میله، رابط بین پیتمن و شغال دست است.

3. ستون فرمان (میل فرمان)
   

   یکی از اجزای تشکیل دهنده جعبه فرمان، ستون فرمان یا همان میل فرمان می‌باشد که رابط بین غربیلک و جعبه فرمان است. وظیفه ستون فرمان، انتقال چرخش غربیلک به جعبه فرمان می‌باشد. این ستون حالت خرطومی دارد، به همین سبب حالت انعطاف پذیری دارد و این سبب شده است ایمنی راننده در هنگام تصادف، بیشتر شود. چرا که در غیر اینصورت ممکن بود، در هنگام تصادف میل فرمان به داخل کابین وارد شده و به راننده آسیب بزند.

   
4. غربیلک فرمان
   

   غربیلک فرمان از دیگر اجزای سیستم جعبه فرمان است و در واقع قابل لمس ترین قطعه در سیستم فرمان می‌باشد. وظیفه غربیلک فرمان، انتقال چرخش دست راننده به ستون فرمان یا میل فرمان است. به علاوه وظیفه دیگر آن، افزایش گشتاور اعمالی می‌باشد که راننده به غربیلک اعمال میکند. با افزایش قطر غربیلک، گشتاور اعمالی نیز زیاد می‌شود. امروزه با پیشرفته تر شدن ماشین ها، غربیلک فرمان قابلیت تغییر ارتفاع و زاویه نیز دارد.

5. شغال دست و سگ دست
   

   شغال دست و سگ دست از قطعات بکار رفت در سیستم فرمان می‌باشند. دلیل نامگذاری قطعات شغال دست و سگ دست، شکل ظاهری آنها می‌باشد. با حرکت شغال دست، سگ دست نیز می‌چرخد و در‌نهایت چرخ‌ها نیز تغییر جهت می‌دهند.

انواع جعبه فرمان

1. جعبه فرمان مکانیکی
2. جعبه فرمان با توان کمکی

جعبه فرمان مکانیکی

جعبه فرمان مکانیکی، هماطور که از نامش پیداست، تنها اجزای مکانیکی و وابسته به حرکت دست راننده می‌باشند. این نوع از جعبه فرمان، چرخش دست راننده را به چرخ های ماشین منتقل می‌کند.

جعبه فرمان با توان کمکی

جعبه فرمان با توان کمکی، علاوه بر قطعات مکانیکی که در سیستم جعبه فرمان بکار برده می‌شود، اجزای دیگری مثل تجهیزات الکتریکی و هیدرولیکی نیز وجود دارند که موجب می‌شوند گشتاور دست راننده افزایش یابد.

وظایف جعبه فرمان

از آنجایی که جعبه فرمان از اجزای مهم ماشین و مهمترین بخش سیستم فرمان می‌باشد، در مقایسه با دیگر اجزای سیستم فرمان، اهمیت بیشتری دارد. جعبه فرمان ماشین، سه وظیف اساسی دارد. 

1. تغییر صفحه دَوَران غربیلک به صفحه مکانیزم
2. تبدیل حرکت دَوَرانی به حرکت خطی اهرم بندی فرمان
3. افزایش گشتاور و کاهش حرکت چرخشی و جابجایی دَوَرانی دست راننده

علائم خرابی جعبه فرمان

می‌دانیم که سیستم فرمان هم ممکن است همانند دیگر قطعات و اجزای ماشین، نقص و خرابی داشته باشد، و حتی احتمال دارد این خرابی ها در قطعات مختلف سیستم فرمان اتفاق بیفتد. برای یافتن خرابی سیستم جعبه فرمان، بایستی به نشانه های آن توجه کرد. نشانه ها عبارتند از:

• سفتی فرمان
• رانندگی خشن
• گیج بودن فرمان
• پس زدن فرمان
• بوی روغن سوخته
• خلاصی زیاد فرمان
• نشت روغن از جعبه فرمان
• سر و صدا کردن چرخ ها در سر پیچ ها
• به عقب کشیده شدن ماشین در حالت عادی
• از دست دادن پایداری چرخ های جلو در زمان سرعت زیاد

جمع‌ بندی

در این مقاله به مفهوم جعبه فرمان چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد؟ که یکی از مهمترین قسمت های ماشین می‌باشد، پرداختیم. همچنین قطعات تشکیل دهنده جعبه فرمان، انواع جعبه فرمان، و... را بررسی کردیم. شما می‌توانید با مراجعه به بخش مجله رانندگان آکادمی انتیراپ با مطالب مرتبط درخصوص حمل و نقل و رانندگان آشنا شوید.

همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ