تسمه تایم (Timing Belt) یکی از قطعات اصلی خودرو است و از جنس لاستیک میباشد. تسمه تایم در درون موتور خودرو قرار دارد و به عنوان بخشی از قطعات اصلی و ضروری پیشرانه های احتراق داخلی به شمار میرود. این قطعه وظیفه متصل کردن میل لنگ به سوپاپ را برعهده دارد. به علاوه زمان مناسب جهت باز و بسته شدن سوپاپ ها را تعیین میکند.
تسمه تایم به طور معمول بر روی مکانیسم های چرخشی یک سیستم انتقال قدرت نصب میگردد. اهمیت وظیفه تسمه تایم در موتور خودرو، هنگامی مشخص میشود که بدانیم سرعت گردش میل لنگ، دو برابر سرعت گردش میل سوپاپ میباشد. این سبب میشود که در صورت خراب شدن و یا پاره شدن تسمه تایم، تسمه تایم نتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد، و در نهایت در عملکرد موتور خودرو اختلال ایجاد میشود.
تسمه تایم از لاستیک های سخت و انعطاف پذیری ساخته میشود این موضوع سبب میشود مدت زمان بیشتری کار کند، ولی در بهترین حالت و داشتن جنس خوب، با قرار گرفتن مداوم در معرض حرارت بالای پیشرانه و تماس با موادی مثل روغن موتور مستعد آسیب میباشند.
لاستیک تسمه تایم، برای اینکه استحکام و مقاومت بالایی داشته باشد، از جنس رشته های فیبری تشکیل شده است. در یک دور گردش کامل میل لنگ، در زمان مناسب سوپاپ ها باز و بسته میشوند. فرآیند باز و بسته شدن سوپاپ ها سبب میشوند 4 عمل اصلی، مکش، تراکم، انفجار و تخلیه، شکل بگیرند. از این رو عدم وجود تسمه تایم به معنای حرکت نکردن و کار نکردن موتور میباشد.
اهمیت و عملکرد تسمه تایم
تسمه هایی مثل تسمه کولر در خانه ها و هر مکان دیگری، در قسمت بیرونی و داخلی سطح صاف دارند ولی تسمه تایم خودرو، در قسمت داخلی، دندانه دار میباشد و در پولی دندانه دار، سر میل لنگ قفل میشود و به چرخش در میآید. دلیلی که سبب میشود دوران پولی دندانه دار میشود، میل بادامک میباشد که به قسمت سر سیلندر موتور متصل است. گردش و حرکت میل بادامک، سبب میشود حرکت منظم بالا و پایین سوپاپ ها در مدت زمان تعیین شود تا مخلوط سوخت و هوا (و یا دود حاصل از احتراق) به صورت منظم داخل یا خارج شود. به همین دلیل، به این تسمه، تسمه تایم یا تسمه تایمینگ گفته میشود.
طول عمر تسمه تایم
تسمه تایم ها باتوجه به کیفیت و شیوه رانندگی خودرو، عمری در حدود هزار تا 60 هزار تا 80 کیلومتر دارد. عواملی مثل رانندگی با شتاب های مثبت و منفی بالا، روغن ریزی سر میل لنگ، سفت بودن بیش از اندازه تسمه تایم و درجا کار کردن خودرو، سبب کاهش عمر تسمه میشوند. همچنین در مقابل رانندگی به صورت پیوسته و ملایم، سبب افزایش طول عمر تسمه تایم میشوند.
علائم خرابی تسمه تایم
- خرابی موتور
- دور آرام موتور
- خروج دود از اگزوز
- نشت روغن از جلوی خوردو
- داشتن ظاهر براق تسمه تایم
- ایجاد مشکل در استارت زدن خودرو
- بروز خوردگی، پوسیدگی و ترک خوردگی در تسمه
- شنیدن صدای غیر معمول در قسمت جلوی خودرو
- زمان بندی پیستون با میل لنگ به هم خورده و موجب میس فایر (misfire) شود.
عوامل موثر در خرابی تسمه تایم
- خرابی تسمه سفت کن
خراب شدن تسمه سفت کن، یکی از عوامل موثر در خراب شدن تسمه تایم میباشد. خرابی تسمه سفت کن که در صورت گیرپاژ کردن باعث پارگی تسمه تایم میشود. - سفت بودن بیش از حد تسمه تایم
سفت بستن تسمه تایم، یکی از عوامل موثر در خرابی تسمه میباشد که در ابتدا موجب خرابی تسمه سفت کن میشود و سپس موجب خرابی تسمه تایم میشود. - عدم استفاده از دنده مناسب
عدم استفاده از دنده مناسب علی الخصوص در سربالایی ها و یا در هنگام عبور از روی سرعت گیرها، سبب میشوند تسمه تایم و موتور خودرو، فشار بسیار زیادی را متحمل شوند. - کیفیت بسیار پایین تسمه تایم
کیفیت پایین تسمه تایم، یکی از عوامل موثر در خرابی تسمه میباشند، و نمیتوانند بار و فشار زیادی را تحمل کنند و همچنین به صورت سریع مورد استهلاک قرار میگیرند. و ضمناً تسمه های نامرغوب و بی کیفیت به ندرت در بازارها وجود دارند.
- وارد شدن فشار زیاد به موتور خودرو
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در خرابی تسمه تایم خودرو، رانندگی با دور موتور بالا و وارد شدن فشار بیش از حد به موتور میباشد. در صورتی که در مدت های طولانی، با دور موتور بالای 4 هزار رانندگی شود، سبب مستهلک شدن تسمه تایم میشود. - اشتباه در نصب تسمه تایم
یکی از عوامل موثر در خرابی تسمه تایم، نصب اشتباه تسمه میباشد. متاسفانه برخی از مکانیک هاب کم تجربه در زمینه تعویض تسمه، تسمه تایم را به صورت اشتباه نصب میکنند. این موضوع سبب میشود تسمه تایم خودرو و موتور آسیب ببینند.
مقایسه تسمه تایم و زنجیر تایم
تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم در ساختارشان میباشد. ولی هدف و وظیفه یکسانی دارند. در واقع ساختار لاستیکی و زنجیر تایم ساختار فلزی دارد. زنجیر تایم ساختار فلزی و تسمه تایم ساختار لاستیکی دارد. ساختار لاستیکی تسمه تایم سبب میشوند بی سر و صدا و آرام کار کنند و همچنین در مقایسه با زنجیر تایم، فرسایش نسبتاً زیادی داشته باشد.
تسمه تایم ها به کمک تسمه سفت کن و یکسری قرقره یا هرزه گرد کار میکنند، که در زمان تعویض باید آنها را نیز تعویض کنید تا کارایی بهینه ایی داشته باشند. زنجیر تایم به دلیل داشتن جنس فلزی، تقریباً در همه عمر خودرو، به تعویض نیازی ندارد. با این وجود اکثر خودروسازان در ساختار موتور، از تسمه تایم استفاده میکنند.
مزایای تسمه تایم نسبت به زنجیر تایم:
- تسمه تایم به دلیل داشتن جنس پلاستیکی، نسبت به زنجیر تایم آلودگی صوتی زیادی تولید میکنند.
- در صورت پارگی تسمه آسیب آن قابل جبران است، اما در صورت پاره شدن زنجیر تایم به احتمال زیاد نیاز به تعویض موتور وجود دارد.
جمع بندی
در این مقاله به مفهوم تسمه تایم چیست؟ که یکی از مهمترین قسمت های ماشین میباشد، پرداختیم. همچنین اهمیت و عملکرد تسمه تایم، طول عمر تسمه تایم، و... را بررسی کردیم. شما میتوانید با مراجعه به بخش مجله رانندگان آکادمی انتیراپ با مطالب مرتبط درخصوص حمل و نقل و رانندگان آشنا شوید.
همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه میشود. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.
عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ