رانندگان کامیون، اغلب با سازمان‌هایی که زنجیره تامین و تحویل آن‌ها را مدیریت می‌کنند یا با شرکت‌های حمل و نقل جاده‌ای، کار می‌کنند. آن‌ها مسافت‌های طولانی (چه در داخل و چه در سطح بین‌المللی) را طی می‌کنند. برای انجام این کار، آن‌ها باید گواهینامه رانندگی تجاری داشته باشند و با بهترین روش‌های رانندگی ایمن آموزش دیده باشند و همچنین ویژگی‌های یک راننده خوب را دارا باشند. این افراد بر بارگیری و تخلیه وسایل نقلیه خود نظارت می‌کنند و از وسایل مهارکننده بار کامیون برای اطمینان از بارگیری ایمن و شروع یک رانندگی خوب و ایمن استفاده می‌کنند. در نهایت، راننده کامیون مسئول اطمینان از رسیدن ایمن و به موقع کالا است.

قبل از این که بخواهیم به این موضوع بپردازیم که مهار بار چیست و مهار بار کامیون به چه صورت است، ابتدا چند اصطلاح بسیار مهم را مرور می‌کنیم. درک معنای این کلمات، آشنایی و استفاده از انواع دستگاه‌های محدود کننده بار کامیون را برای ما آسان‌تر می کند. اولین گروه از این اصطلاحات شامل در نظر گرفتن بار کامیون و تریلر است.

در این رابطه، به یاد داشته باشید که وقتی از بارهای معمولی صحبت می‌کنیم، منظور بارهایی است که از نظر عواملی مانند اندازه، شکل و جرم با هم تفاوت دارند و برای حمل هر کدام برای آن بار، انواع مختلفی از کامیون‌ها مانند کامیون‌های حامل سوخت، کامیون‌های مسطح یا کامیون‌های یخچال‌دار مورد نیاز است. زیرا حرکت آن‌ها در جاده بسیار رایج است.

مهار بار کامیون به اطمینان از حمل و نقل بار اشاره دارد. نحوه بارگیری و نگهداری بار در مناطق شهری و برون شهری اغلب نیازمند آموزش و تخصص در زمینه مهار بار است. رعایت قوانین مربوط به نگهداری کالا و حمل و نقل ایمن آن به مقصد، یکی از ویژگی‌های شرکت باربری قابل اعتماد است.

اصطلاحات مربوط به انواع بار

بار استوانه ای

اولین اصطلاح برای انواع بار استوانه‌ای است که به 4 گروه مختلف طبقه‌بندی می‌شود:

• درام، قرقره و رول
• لوله‌های با قطر بزرگ، میله گرد، میله و شمش
• انواع لوله‌های بتنی
• انواع لوله‌های بتنی فلنج‌دار (لوله‌هایی با قطر انتهایی بزرگ‌تر از قطر انتهایی هستند).

بار مسطح

اصطلاح بعدی در مورد بارهای مسطح است که شامل دسته‌های زیر نیز می‌باشند:

• عدل پنبه، کیسه‌ها و گونی‌های شکر یا برنج اولین بار مسطح است. دارای چگالی کم، حجم بالا و اندازه بزرگ هستند.
• یک بسته (مانند کارتن و کیسه‌های کاغذ سیمانی) که از چندین لایه بارهای مشابه یا متفاوت ساخته شده و معمولا روی یک پالت قرار می‌گیرد.
• پالت‌ها از کنده‌های بلند چوب ساخته می‌شوند. به راحتی وزن بارها و ضربه‌های قوی را تحمل می‌کند. اغلب برای بارهای ساده استفاده می‌شود و با جرثقیل می‌توان آن را به هر جایی منتقل کرد.
• می‌دانیم دسته بعدی پکیج‌ها هستند که شامل مجموعه‌ای از محصولات فلزی و لوله‌های با قطر کم است. البته صفحات آهنی، تیرها، مجموعه‌ها و مصنوعات چوبی مشابه را نیز می‌توان با استفاده از این اصطلاح نام برد. آن‌ها توسط سیم سفت با قطر حداقل 5 میلی‌متر به هم متصل می‌شوند. وزن کل هر نوع نباید بیش از 2000 کیلوگرم باشد.

بار متقارن

بارهای متقارن باید نسبتی بین بزرگترین و کوچکترین ابعاد خود کمتر از 1.4 داشته باشند. مهم است که وزن آن‌ها به طور مساوی توزیع شود.

بار نامتقارن

بار نامتقارن باری است که نسبتی بین بزرگترین و کوچکترین ابعاد آن بیشتر از 1.4 باشد. علاوه بر این، توزیع وزن آن‌ها ناهموار است. بنابراین توجه به میزان باد لاستیک بسیار مهم است، زیرا یکی از خطرات کم باد شدن لاستیک‌ها، بدتر شدن این عدم تقارن است.

بار حجیم

شامل وسایل نقلیه، ماشین آلات راهسازی، کانتینرها، تانکرها، توربین های قدرت، ترانسفورماتورها، ماشین آلات کشاورزی و سنگ های بزرگ است.

بار محاط

باید توسط بارها، دیوارها، موانع یا درهای دیگر احاطه شود. در عمل به بارهای بزرگ، کارتن می‌گوییم، جعبه، بار شل و غیره یک بار بسته است.

بار متحرک

به دام، طیور یا قطعات معلق در حامل مانند قیر، گوشت و غیره اشاره دارد.

بار فله ای

محصولات کشاورزی، معدنی و صنعتی هستند که نیاز به بسته‌بندی خاصی ندارند.

انواع قیدها در کنترل بار کامیون

ابتدا باید معنی قیدها را در کنترل بار کامیون بدانید. این اصطلاح به قطعه، ابزار یا جسمی اطلاق می‌شود که در مقابل یا اطراف بار قرار می‌گیرد تا از حرکت افقی انتهای آن جلوگیری کند. با این توضیحات دو نوع قید پیوند دهنده و قید گهواره‌ای داریم.

بلوک: با چندین میخ نصب می‌شود.

براکت: برای جلوگیری از نورد بارهای استوانه‌ای یا کروی استفاده می‌شود. موقعیت آن باید به گونه‌ای باشد که برآمدگی گیره با سطح خارجی بار تماس پیدا کند. به این ترتیب، نگه داشتن بار آسان‌تر می‌شود. هنگام بررسی این سوال که گهواره چیست، به یاد داشته باشید که زین نیز نوعی گهواره است و برای نگه داشتن بارهای بزرگ استوانه‌ای یا کروی استفاده می‌شود.

نمونه ای از مهارکننده بار کامیون بزرگ

مهارکننده‌های بار کامیون و تریلر نیز به ابزارهای زیر نیاز دارند:

چاک: مقطعی مثلثی شکل است که از مواد سفت برای جلوگیری از بازدارندگی و چرخش بار کامیون ساخته شده است. بار کروی یا استوانه‌ای شکل باید تنظیم شود.

تقسیم کننده: تقسیم کننده قطعه‌ای است که در زیر یا بین بسته‌های بار قرار می‌گیرد و بارگیری توسط لیفتراک را تسهیل می‌کند. این قطعات از چوب سخت یا نرم ساخته می‌شوند و به شکل مستطیل و مربع هستند. برخی از آن‌ها دارای روکش لاستیکی هستند که هنگام قرار گرفتن در معرض بار از لیز خوردن جلوگیری می‌کنند.

Impactor: یک واحد همه کاره و انعطاف‌پذیر مناسب برای نگهداری و محافظت از کالاها است.

تیغه محافظ: یک مانع عمودی است که در قسمت‌های مختلف بیل مکانیکی به عنوان مثال جلوی کف خودرو قرار می‌گیرد تا از حرکت بار به سمت جلو جلوگیری کند.

پنل: به عنوان سپر محافظ بین زمین و کابین راننده نصب می‌شود تا راننده را از خطرات احتمالی محافظت کند.

لایه ضد لغزش: بین کف خودرو و بار (یا بین لایه‌های بار) قرار می‌گیرد و اصطکاک بین سطوح را افزایش می‌دهد.

محافظ لبه: برای کنترل فشار تسمه بر روی بار، محکم روی لبه‌های بیرونی بار قرار می گیرد. همچنین از تسمه و بار در برابر آسیب محافظت می‌کند.

ماده: اعضای بار به یکدیگر یا به نقاط اتصال وسیله نقلیه متصل می‌شوند. انواع تسمه‌های محدود کننده بار و زنجیر محدود کننده بار در این دسته قرار می‌گیرند.

چند نمونه از دیگر ابزار ضروری مربوط به تسمه و تیرک در مهار بار کامیون

علاوه بر تسمه‌ها و زنجیر مهار بار کامیون، به یک وینچ نیاز داریم. با این قطعه کشیدن تسمه‌ها آسان می‌شود. یعنی با آچار مخصوص تسمه‌ها را محکم می‌کنیم و در حالت کشش قرار می‌دهیم. همچنین می‌توانیم از ابزارهای زیر استفاده کنیم.

جک لوی: طرح قفل زنجیری است که با کشیدن و فشار دادن یک اهرم مخصوص متصل می‌شود.

رابط:  برای اتصال دو بند به یکدیگر استفاده می‌شود.

Bonk: برای مهار چوب استفاده می شود. اجزای مختلف آن به ترتیب تیرهای طولی، ستون‌های نگهدارنده و نوارهای محافظ تیر می‌باشد. همه این مجموعه‌ها از گروهی از بارها محافظت می‌کنند.

ﺟﺎ ﺳﺘﻮن: ستون در انتها یا دو طرف وسیله نقلیه قرار می گیرد. ستون حفاظت از بار به جا ستون متصل است.

پوشش بار: برزنت های ضد آب یا وسایل مشابه برای محافظت از کالا در برابر افتادن و باران هستند.

کفی: یک بارگیر متحرک با کف پوشیده و بدون دیوار در اتاق بارگیری است. معمولا برای حمل و نقل کالاهای بسته‌بندی شده، آهن، ریل و غیره استفاده می‌شود، در حالی که کانتینرها در چارچوب‌های بار مهار کامیون‌ها حمل می‌شوند.

وظایف راننده هنگام مهار کردن بار کامیون چیست؟

از آن جایی که وقوع هرگونه ناهماهنگی و نشست بار در حین سفر باعث شل شدن تسمه می‌شود، راننده باید به ویژگی‌های بار توجه کرده و مرتبا آن را در جاده بررسی کند. علاوه بر این، بررسی نکات فنی، قبل از حرکت نیز بسیار مهم است. مانند بررسی و اطمینان از خوب یا نبودن ترمزها، بررسی روغن، بررسی گاز و ... و بررسی بار برای اطمینان از درست کار نکردن آن. به یاد داشته باشید که پس از هر ترمز شدید و تند، باید بار و اتصالاتی که بار کامیون را مهار می‌کند، بررسی کنید.

به طور معمول، این بررسی منظم هر 50 مایل ضروری است. ضمنا در صورت مشاهده مغایرت در بارگیری یا نگهداری کامیون و یا مشکلی در بارگیری باید به شرکت باربری اطلاع دهید.

وظایف شرکت های فرستنده و گیرنده چیست؟

فرستنده (در واقع همان شرکت حمل و نقل) باید آدرس مقصد واضح و بدون ابهام را در همان محل بارگیری در اختیار راننده قرار دهد. ضمنا در سند بارنامه کلیه اطلاعات کالا اعم از وزن، مشخصات و محتوای کالا باید به طور دقیق ثبت شود. به یاد داشته باشید که خسارات ناشی از خطا در بسته‌بندی و نگه داشتن بار کامیون به عهده فرستنده خواهد بود.

علاوه بر این، شرکت یا فرد دریافت کننده پول نیز تعهداتی دارد. از جمله این وظایف، وظیفه تخلیه اولیه است. این موضوع باید با نهایت احتیاط و اقدامات احتیاطی مورد توجه قرار گیرد. زیرا در صورت بروز حادثه یا خسارت، خسارت به عهده گیرنده آن است.

نکات مهم هنگام استفاده از مهارکننده بار کامیون یا تریلر

در این مقاله، بیشتر به معرفی و آشنایی با مهارکننده های بار کامیون پرداختیم. اما یادآوری چند نکته ضروری است تا در هنگام استفاده از این تجهیزات، با کمترین خطر مواجه شویم.

• تسمه دستگاه مهارکننده بار کامیون به هیچ وجه نباید توسط گره یا وسایل دیگر به زمین متصل شود.
• هنگام رانندگی در جاده های لغزنده، باید از تسمه های فولادی برای بارگیری و نگهداری کالاهای کامیون استفاده شود.
• هنگام مهار کردن بار کامیون، نیروی کشش تسمه در حین بارگیری، نباید از نصف مقدار مقاومت مشخص شده تجاوز کند.
• در صورت استفاده از زنجیر برای نگه داشتن بار کامیون باید از قلاب برای اتصال زنجیر به بار و بیل مکانیکی استفاده کرد.
• هنگام بلند کردن، تخلیه و کشیدن اجسام سنگین از زنجیرهای مورد استفاده برای نگه داشتن بار کامیون استفاده نکنید.
• زنجیرهایی را که خراشیده، ساییده شده یا دارای پیوندهای کشیده، گره خورده، درهم، له شده یا شکسته هستند را بردارید. این ها برای بارهای کامیون مناسب نیستند.
• در صورت استفاده از سیم بکسل محدود کننده بار، برای کشش بهتر از گیره قابل تنظیم دو طرفه نیز استفاده کنید.
• برای نگهداشتن بار کامیون، کابل بکسل نباید از دو طرف تسمه‌ها و بست‌ها خم شود.
• برای چین دادن سیم کششی، فاصله ای حداقل 3 برابر قطر سیم از گیره و رابط را در نظر بگیرید.
• اگر بسته ها هنگام تخلیه در وضعیت ایمن نیستند، برای تخلیه بار از لیفتراک یا جرثقیل استفاده کنید.
• در مواقعی که تخلیه بار مشکل است، حتما از کلاه ایمنی استفاده کنید.
• داشتن مدارک لازم راننده کامیون از جمله مدارک لازم برای معاینه فنی توسط راننده و وسیله نقلیه حائز اهمیت است.

نتیجه‌گیری

در این مقاله، نحوه صحیح مهار بار در کامیون را بررسی کردیم. به انواع بار و انواع قیدها در کنترل بار کامیون پرداختیم. همچنین نمونه ای از مهارکننده بار کامیون بزرگ، وظایف رانندگان هنگام مهارکردن بار، وظایف شرکت های فرستنده و گیرنده را مورد بحث و بررسی قرار دادیم و در پایان، نکات مهم هنگام استفاده از مهارکننده بار کامیون یا تریلر را یادآور شدیم. شما می‌توانید با مراجعه به بخش مجله رانندگان آکادمی انتیراپ با مطالب مرتبط درخصوص حمل و نقل و رانندگان آشنا شوید.

همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین‌المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ