| خبر داری که سیاحان افلاک |
چرا گردند گِرد مرکز خاک |
| در این محرابگه معبودشان کیست |
وزین آمد شدن مقصودشان چیست |
| چه می‌خواهند ازین محمل کشیدن |
چه می‌جویند ازین منزل بریدن |
| چرا این ثابت است آن منقلب نام |
که گفت این را بجنب آن را بیارام |
| قبا بسته چو گل در تازه روئی |
پرستش را کمر بستند گوئی |
| مرا حیرت بر آن آورد صدبار |
که بندم در چنین بتخانه زنار |
| ولی چون کردحیرت تیزگامی |
عنایت بانگ بر زد کای نظامی |
| مشو فتنه برین بتها که هستند |
که این بتها نه خود را می‌پرستند |
| همه هستند سرگردان چو پرگار |
پدید آرنده خود را طلبکار |
| تو نیز آخر هم از دست بلندی |
چرا بتخانه ای را در نبندی |
| چو ابراهیم با بت عشق میباز |
ولی بتخانه را از بت بپرداز |
| نظر بر بت نهی صورت پرستی |
قدم بر بت نهی رفتی و رستی |
| نموداری که از مه تا به ماهیست |
طلسمی بر سر گنج الهی است |
| طلسم بسته را با رنج یابی |
چو بگشائی بزیرش گنج یابی |
| طبایع را یکایک میل در کش |
بدین خوبی خرد را نیل در کش |
| مبین در نقش گردون کان خیالست |
گشودن بند این مشکل محال است |
| مرا بر سر گردون رهبری نیست |
جز آن کاین نقش دانم سرسری نیست |
| اگر دانستنی بودی خود این راز |
یکی زین نقش‌ها در دادی آواز |
| ازین گردنده گنبدهای پرنور |
بجز گردش چه شاید دیدن از دور |
| درست آن شد که این گردش به کاریست |
درین گردندگی هم اختیاریست |
| بلی در طبع هر داننده‌ای هست |
که با گردنده گرداننده‌ای هست |
| از آن چرخه که گرداند زن پیر |
قیاس چرخ گردنده همان گیر |
| اگر چه از خلل یابی درستش |
نگردد تا نگردانی نخستش |
| چو گرداند ورا دست خردمند |
بدان گردش بماند ساعتی چند |
| همیدون دور گردون زین قیاس است |
شناسد هر که او گردون شناس است |
| اگر نارد نمودار خدائی |
در اصطرلاب فکرت روشنائی |
| نه زابرو جستن آید نامه نو |
نه از آثار ناخن جامه تو |
| بدو جوئی بیابی از شبه نور |
نیابی چون نه زو جوئی ز مه نور |
| ز هر نقشی که بنمود او جمالی |
گرفتند اختران زان نقش فالی |
| یکی ده دانه جو محراب کرده |
یکی سنگی دو اصطرلاب کرده |
| ز گردشهای این چرخ سبک رو |
همان آید کزان سنگ و از آن جو |
| مگو ز ارکان پدید آیند مردم |
چنان کارکان پدید آیند از انجم |
| که قدرت را حوالت کرده باشی |
حوالت را به آلت کرده باشی |
| اگر تکوین به آلت شد حوالت |
چه آلت بود در تکوین آلت |
| اگر چه آب و خاک و باد و آتش |
کنند آمد شدی با یکدیگر خوش |
| همی تا زو خط فرمان نیاید |
به شخص هیچ پیکر جان نیاید |
| نه هر ایزدپرست ایزد پرستد |
چو خود را قبله سازد خود پرستد |
| ز خود برگشتن است ایزد پرستی |
ندارد روز با شب هم نشستی |
| خدا از عابدان آن را گزیند |
که در راه خدا خود را نبیند |
| نظامی جام وصل آنگه کنی نوش |
که بر یادش کنی خود را فراموش |
خانه 
آکادمی 
پشتیبانی 
پروفایل 
