اگر راننده خودرو باشید، حتما با کمربند ایمنی آشنایی دارید. کمربند ایمنی، ابزار بسیار مهمی است که از سلامت سرنشینان در برابر حرکات خطرناک ناشی از برخورد یا ترمز ناگهانی محافظت می‌کند. این وسیله، برای جلوگیری از آسیب جدی یا حتی مرگ سرنشینان وسایل نقلیه در نظر گرفته شده است.

کمربند ایمنی چیست؟

کمربند ایمنی، وسیله‌ای محافظ است که از توقف یا حرکت ناگهانی سرنشین خودرو پس از برخورد با مانع و یا شتاب‌گیری ناگهانی خودرو در صورت برخورد از عقب جلوگیری می‌کند. این یک الزام برای تمام سیستم‌های ایمنی خودرو و تجهیزات ایمنی است و مهمترین بخش یک وسیله نقلیه برای افزایش ایمنی سرنشینان خودرو است. بنابراین، حتی اگر راننده در ایمن‌ترین خودرو با وسایل دیگری مانند کیسه هوا نشسته باشد، اگر کمربند ایمنی نبسته باشد، در تصادف آسیب جدی می‌بیند و حتی پیشرفته‌ترین تجهیزات نیز نمی‌تواند جان مسافران را نجات دهد یا خسارت و تلفات جانی را کاهش دهد.

اهمیت بستن کمربند ایمنی هنگام رانندگی

وقتی ماشین رو به جلو در حال حرکت است یا وقتی ماشین به هر دلیلی متوقف می‌شود، بدن شما لرزش‌های خطرناکی را تجربه خواهد کرد. حال در هنگام بستن کمربند ایمنی، نیروی وارده به سرعت خودرو باعث سفت شدن هر چه بیشتر کمربند ایمنی می‌شود و از تکان خوردن شما جلوگیری می‌کند.

بر اساس آمار به دست آمده از سراسر جهان، مرگ و میر افراد در تصادفاتی که سرنشینان خودرو از کمربند ایمنی استفاده نموده‌اند، بسیار کمتر از افرادی است که از این ابزار امنیتی استفاده ننموده‌اند. در کشور ما متاسفانه سرنشینان ردیف عقب خودروها، اهمیت کمربند ایمنی را جدی نمی‌گیرند و در صورت تصادف، بیشتر از سرنشینان ردیف جلو که از این ابزار استفاده کرده‌اند، آسیب می‌بینند.

اهمیت بستن کمربندهای سرنشینان صندلی عقب

از آن جایی که شیشه‌ای در جلوی سرنشینان خودرو که در صندلی عقب نشسته‌اند، وجود ندارد، برخی از افراد بر این باورند که نیازی به بستن کمربند ایمنی ندارند و در صورت تصادف، نهایتا با صندلی نرم و انعطاف‌پذیر برخورد خواهند کرد و حتی در صورت ضربه و برخورد به صندلی جلو هیچ آسیبی وارد نخواهد شد. اما تصاویر و ویدئوهای حاصل از تصادفات نشان می‌دهد که سرنشینان صندلی عقب در خودروهایی که کمربند ایمنی خود را نبسته بودند، از پنجره به بیرون پرت شده‌اند. تحقیقات دیگر نشان داده است که اگر سرنشین عقب خودرو سنگین وزن بوده و تصادفی رخ داده باشد، در صورت برخورد شدید به صندلی جلو، سرنشینان جلوی خودرو را بین صندلی و داشبورد خودرو محبوس کرده و باعث آسیب جدی به سرنشین جلوی خودرو می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با نکات ایمنی برای رانندگان کامیون کلیک کنید.

انواع کمربند ایمنی خودرو

کمربندهای ایمنی مورد استفاده در خودروها، متفاوت بوده و ویژگی‌های خاص خود را دارند که در ادامه بررسی خواهد شد.

کمربند دو نقطه‌ای یا کمری

اولین نسل از کمربند ایمنی خودرو، کمربند کمری یا به اصطلاح دو نقطه‌ای است. این یک مدل محبوب است که بند را مستقیماً در دو نقطه به هم وصل می کند.

کمربند Sash

این نوع کمربند، در دهه 60 میلادی وارد بازار خودرو شد و جایگزین کمربند ایمنی کمری شد. کمربند Sash از یک بند تشکیل شده است که سرنشین خودرو باید آن را از روی قفسه سینه عبور دهد و به سگکی که کنار صندلی است، متصل کند.

کمربند سه نقطه ای

کمربند ایمنی سه نقطه‌ای شامل یک بند است که به طور همزمان از ناحیه سینه و کمر می گذرد و در انتها به یک سگک متصل می‌شود. این نوع کمربند، ظاهری به شکل Y دارد و همچنان یکی از پرکاربردترین کمربندها محسوب می‌شود.

کمربند اتوماتیک

کمربند اتوماتیک، با روشن شدن موتور به طور خودکار به سمت جلو حرکت می‌کند. البته این قابلیت فقط برای کمربندهایی که قسمت بالایی بدن فرد را می‌پوشانند وجود دارد و برای بندهایی که برای محافظت از پا و ران در نظر گرفته شده‌اند باید کمربند را به صورت دستی ببندید. این نوع کمربند، برای کودکان مناسب نیست و با وجود کیسه هوا، ضرورتی به استفاده از این قابلیت نیست. به همین دلیل، به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.

کمربند متصل به صندلی

این نوع کمربند ایمنی، همان کمربند سه نقطه‌ای است که تنها تفاوت، در اتصال بند شانه به پشتی صندلی است. در صورتی که در مدل قبلی که معرفی کردیم، بند شانه به ستون خودرو متصل می‌شد. وسیله نقلیه‌ای که به این مدل مجهز شده‌اند، ایمنی را به ویژه در صورت واژگونی خودرو افزایش داده‌اند.

کمربند پنج نقطه‌ای

این نوع کمربند، عمدتا برای صندلی کودک استفاده می‌شود. زیرا با کمک بندهای متعدد از تمام قسمت‌های بدن، مانند سینه، کمر و بازوها محافظت می‌کند. به همین دلیل به آن کمربندی پنج نقطه‌ای می‌گویند.

کمربند شش یا هفت نقطه‌ای

جدیدترین و ایمن‌ترین نسل کمربند ایمنی خودرو، کمربند شش یا هفت نقطه‌ای است که عمدتاً در هواپیماها و اتومبیل‌های مسابقه‌ای  با سرعت بالا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مدل، علاوه بر مواردی که در نوع قبلی توضیح داده شد، پاها با یک یا دو بند اضافی محافظت می‌شوند.

جریمه در صورت نبستن کمربند ایمنی

اگر راننده یا سرنشین وسیله نقلیه، در حین رانندگی کمربند ایمنی خود را نبندند، توسط پلیس راهنمایی و رانندگی جریمه خواهد شد. منظور از سرنشین، همه افرادی است که در خودرو هستند، چه در ردیف جلو و چه در ردیف عقب. البته چند سالی است که بستن کمربند ایمنی در ردیف عقب صندلی ها اجباری شده و جریمه دارد. در صورتی که پیش از این ضرورتی نداشت.

دلایل بستن کمربند ایمنی

• پرتاب و آسیب دیدگی جدی
• برخورد کردن با صندلی جلو
• جلوگیری از حوادث مرگبار
• برخورد کردن سر با بدنه و شیشه‌های بغل
• افزایش درصد زنده ماندن
• افزایش اطمینان خاطر در حین رانندگی و از بین رفتن استرس

نحوه بستن صحیح کمربند ایمنی

یکی از رایج‌ترین اشتباهات هنگام بستن کمربند ایمنی این است که بند بالایی کمربند را از زیر بغل خود رد کنید. در این مورد، اگر حادثه‌ای رخ دهد:

• بند بالایی به دلیل سطح اتکای کمتر، فشار بیشتری به بدن وارد می کند
• این فشار به نواحی حساس و محافظت نشده مانند روده و معده وارد می‌شود
• به دلیل دور بودن و فاصله داشتن بند بالایی، کمربند نمی تواند فرد را به اندازه کافی نگه دارد
• سر کمی بیشتر به سمت جلو حرکت می‌کند و در این حالت گردن فرد بیشتر دچار آسیب دیدگی می‌شود
• در این صورت احتمال برخورد سر به صندلی، درو سایر قسمت‌های ماشین یا حتی سرنشینان ماشین وجود دارد

یکی دیگر از اشتباهات رایج هنگام بستن کمربند، پیچ خوردن آن است که این کار باعث آسیب بیشتر به بدن فرد می شود. بنابراین، کمربند باید به درستی تنظیم شود تا از پیچ خوردن آن جلوگیری شود.

نحوه کار کمربند ایمنی

کمربند ایمنی معمولی طوری طراحی شده که به راننده اجازه می‌دهد در صورت برخورد و وارد شدن ضربه، کمی به جلو حرکت کند و سپس به طور ناگهانی قفل شود. قفل ناگهانی و حرکت رو به جلو راننده، فشار شدیدی بر شانه‌ها، سینه، شکم، زیر شکم و... وارد می‌کند و باعث کبودی و گاهی خونریزی در این نواحی می‌شود. حرکت رو به جلو راننده در بدو تصادف، باعث می‌شود کمربند ایمنی از حالت صحیح خود خارج شود. حتی اگر راننده کمربند ایمنی خود را به درستی بسته باشد، کمربند ایمنی می‌تواند در هنگام تصادف از موقعیت صحیح خود خارج شود. اگر راننده به جلو حرکت کند، کیسه هوا ممکن است دچار مشکل شود. کیسه‌های هوا، زمانی بهترین عملکرد را دارند که سرنشین به طور کامل روی صندلی نشسته باشد.

مکانیزم ساخت انواع کمربند ایمنی خودرو

انواع کمربندهای ایمنی، دارای سیستم باز و بسته شدن و همچنین راحتی سرنشینان می‌باشد و برای هر یک از مکانیزم خاصی استفاده می‌شود که در ادامه، به اختصار هر یک را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

جمع کننده اضطراری

همان طور که از نام این نوع کمربند ایمنی مشخص است، این نوع سیستمف به سرنشینان اجازه می‌دهد در طول سفر آزادانه‌تر حرکت کنند. اما در صورت وقوع حادثه، بند متصل به سیستم قفل، سفت می‌شود و به عبارتی، فرد به صندلی می‌چسبد.

پیش کشنده

کمربند پیش کشنده، بر خلاف جمع کننده اضطراری، از کشیدن بند بیش از حد، توسط سرنشین جلوگیری می‌کند و به اندازه نوع قبلی، آزادی عمل به سرنشین نمی‌دهد. در واقع قفل پیش کشنده، همیشه فعال است.

محدود کننده نیرو

این نوع کمربند، از قفل شدن ناگهانی آن پس از تصادف، جلوگیری می‌کند. بلکه، با محدود کردن حرکت و کشش تسمه کمربند، به تدریج در جای خود قفل می‌شود و از آسیب به بدن فرد جلوگیری می‌کند.

آسیب کمربند ایمنی

اکنون که نیاز به استفاده از کمربند ایمنی برای سرنشینان جلو و عقب خودرو را درک کردیم، باید به آسیب‌شناسی کمربند ایمنی بپردازیم. اگر با وجود بستن کمربند ایمنی، تصادفی روی داد، کبودی‌های ناشی از فشار تسمه کمربند ایمنی روی بدن به خوبی نمایان می‌شود. این در حالی است که فرد در صورت نبستن کمربند ایمنی، به احتمال زیاد، دچار ضربه مغزی می‌شد، اما کمربند ایمنی فقط باعث آسیب جسمی جزئی شد.

کاهش آسیب کمربند ایمنی

برای کاهش آسیب کمربند ایمنی، باید تنظیمات آن روی امن‌ترین حالت قرار داد. همچنین، می‌توان با طراحی و نصب سیستم محدودکننده نیرو و پیش کشنده، توسط طراحان خودرو، آسیب وارده به این ابزار را کاهش داد. راه دیگر برای کاهش آسیب کمربند ایمنی این است که یک کاور کمربند تهیه کنید که نرم‌تر و پهن‌تر از کمربند باشد و آن را روی کتف و سینه قرار دهید. این محصول فشار کمربند را بر روی سطح پخش می کند و در صورت تصادف آسیب به کتف، شانه‌ها و قفسه سینه را کاهش می‌دهد. کاور کمربند، باید ضخیم، پهن و از مواد نرم و انعطاف‌پذیر ساخته شده باشد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله، فواید بستن کمربند ایمنی را بررسی کردیم که ابزاری بسیار مهم برای حفظ سلامتی سرنشینان وسایل نقلیه در برابر حرکات خطرناکی است که در اثر برخورد و یا ترمز ناگهانی رخ می‌دهد. شما می‌توانید با مراجعه به بخش مجله رانندگان آکادمی انتیراپ با مطالب مرتبط در خصوص حمل و نقل و رانندگان آشنا شوید. همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین‌المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ