همه افرادی که قصد دارند گواهینامه رانندگی دریافت کنند، قبل از هرکاری ابتدا باید با مسائل تئوری رانندگی آشنا بوده و درباره آنها آگاهی داشته باشند. این مسائل تئوری، آیین نامه رانندگی نام دارد که در آن کلیه تعاریف مربوط به رانندگی، علائم جاده ها و حتی نوع جاده ها تعیین شده اند. آزادراه ها و بزرگراه ها از جمله مسیرهای اصلی در بسیاری از کشورهای جهان مِن جمله ایران می‌باشند. این دو مسیر جاده ای، با یکدیگر تفاوت هایی دارند. هر شخصی که قصد رانندگی در این جاده ها و یا قصد شرکت در آزموت آیین نامه را دارد، باید با تفاوت آزادراه و بزرگراه آشنا باشد. ما در این مقاله قصد داریم شما مخاطبان عزیز را با تفاوت بزرگراه و آزادراه آشنا کنیم.

تعریف بزرگراه

بزرگراه ها یکی از مسیرهای جاده ای می‌باشند که در هر طرف مسیر (رفت / برگشت)، حداقل دو خط عبوری برای تردد خودروها وجود دارد. در یک بزرگراه استاندارد‌، بایستی راه های رفت و برگشت‌ به وسیله‌ موانع‌ فیزیکی از یکدیگر جدا‌ گردند. این موانع‌ ممکن‌ است‌ به صورت‌ فلزی، بتنی یا سنگی باشند. حتی شدنی است‌ که راه های رفت و برگشت‌ در بعضی قسمت ها، از یکدیگر دوری گرفته و هیچگونه ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند. به منظور ارتباط‌ میان مسیر‌های‌ رفت و برگشت‌ در بزرگراه ها، می‌توان از تقاطع های هم سطح‌ و غیر هم سطح‌ استفاده‌ نمود.

تقاطع های بزرگراه ها مثل آزادراه ها ممکن است به صورت روگذر و یا زیرگذر باشند. ولی با این حال، در اقصی نقاط کشور، وجود زیرگذرها رایج تر می‌باشد. مورد دیگر هم اینکه، روش دیگری که به منظور ارتباط بین مسیرهای رفت و برگشت بزرگراه ها، وجود دارد، تقاطع های هم سطح می‌باشد.

یک بزرگراه می‌تواند دارای تعداد محدودی تقاطع همسطح باشد، که این تقاطع ها به وسیله موانع فیزیکی مثل گاردریل ها و موانع بتنی محدود شوند.

تعریف آزادراه

نوع دیگری از مسیرهای تردد جاده ای وجود دارد، که آزادراه نامیده می‌شوند. در آزادراه حداقل سه خط خودرو در هریک از مسیرهای رفت و برگشت وجود دارد. هر کدام از مسیرهای رفت و برگشت در آزادراه باید یک شانه به عرض حداقل 3 متر بر هر طرف داشته باشند. و مورد دیگر هم این که هرکدام از مسیرهای رفت و برگشت در یک آزادراه، باید حصارکشی شده باشند و در همه طول مسیر از یکدیگر جدا شده باشند.
درصورتی که رانندگان بخواهند در مسیرهای آزادراهی دور بزنند، باید از طریق مسیرهای فرعی این کار را انجام دهند. این مسیرهای فرعی بایستی به صورت تونل های زیرگذر و یا پل های هوایی روگذر باشند و از زیر و بالای آزادراه ها، عبور کرده باشند. یک آزادراه استاندارد، هیچگونه تقاطعی ندارد و این دو مسیر در بین راه، یکدیگر را قطع می‌کنند.

تفاوت بزرگراه و آزادراه

• نوع تقاطع
• شانه خطر در آزادراه
• وجود عوارض در آزادراه
• علائم راهنمایی و رانندگی
• ابعاد مسیر و تعداد لاین ها
• وجود یا عدم وجود دوربرگردان
• وجود یا عدم وجود جاده های جایگزین
• محدودیت های عبور و مرور برای وسایل نقلیه مختلف
• تفاوت بزرگراه و آزادراه از بابت حداکثر سرعت مجاز در جاده های شهری و بین شهری

نوع تقاطع

یکی از تفاوت های اصلی بزرگراه و آزادراه، نوع تقاطع آنها است. آزادراه ها هیچگونه تقاطع هم سطحی ندارند. برای برگشت از مسیر و تردد در خلاف جهت حرکت، فقط به وسیله تقاطع های غیر همسطح انجام پذیر است. به صورتی که در آزادراه برای دور زدن از زیرگذر و روگذر استفاده می‌گردد. اما در بزرگراه، محدودیت این چنینی وجود ندارد و امکان دور زدن وجود دارد. چراکه در بزرگراه ها برای دور زدن، دوربرگردان وجود دارد. در یک بزرگراه علاوه بر دوربرگردان، ممکن است در قسمت های مختلف مسیر، پل هوایی و زیرگذر نیز وجود داشته باشد.

در آزادراه ها و بزرگراه ها، تعداد تقاطع های موجود در مسیرها نیز با یکدیگر متفاوت می‌باشد. بدین صورت که در طول مسیر بزرگراه، تقاطع های بیشتری نسبت به آزادراه ها وجود دارد. در صورتی که در مسیرهای آزادراهی یک تقاطع رد شود، برای رسیدن به تقاطع بعدی، باید مسیر طولانی تری طی شود. در حالی که در مسیرهای بزرگراهی، ممکن است در فاصله های کمتر از 5 کیلومتر، تقاطع وجود داشته باشد. علی الخصوص در اطراف شهرها و روستاها، که تعداد تقاطع ها بیشتر می‌باشد و یا به عبارتی دیگر می‌توان گفت فاصله بین تقاطع ها کمتر شده است.

شانه خطر در آزادراه

یکی از تفاوت های بزرگراه و آزادراه، وجود ملزومات خاص به منظور شانه کناری جاده می‌باشد. در همه طول مسیر یک آزادراه باید یک شانه آسفالت با عرض حداقل 3 متر وجود داشته باشد. درحالی که در بزرگراه ها، نیازی به وجود شانه کناری جاده نمی‌باشد. در بزرگراه ها، ممکن است شانه کناری، به صورت مسیر آسفالت شده با عرض کمتر و مابقی شانه کناری جاده، مسیر خاکی باشد.

وجود عوارض در آزادراه

از دیگر موارد‌ فرق بزرگراه و بزرگراه که در سوالات آیین نامه‌ نیز‌ مدام مورد بحث می‌شود، وجود عوارض‌ در آزادراه‌ می‌باشد. در صورتی که تمایل‌ به جابجایی در راه یک آزادراه‌ داشته باشید، بایست عوارض‌ مسافرت در آزادراه‌ را پرداخت نمائید. این عوارض‌ در اکثر موارد به حالت نقدی و یا الکترونیکی دریافت‌ می‌شوند. در صورت‌ پرداخت الکترونیکی، دیگر احتیاجی به ایست در محل‌ عوارض‌ وجود نداشته و می‌توان بدون‌ توقف‌ راه را ادامه‌ داد‌. این در حالی‌ می‌باشد که هیچگونه عوارضی به منظور عبور‌ و مرور‌ در بزرگراه ها دریافت‌ نمی‌گردد و عبورومرور برای‌ عموم آزاد‌ می‌باشد.

علائم راهنمایی و رانندگی

از دیگر تفاوت های آزادراه و بزرگراه، در رنگ آمیزی علائم جاده می‌باشد. همه تابلوهای جاده ای در یک آزادراه به رنگ آبی و همه تابلوهای یک بزرگراه به رنگ سبز می‌باشند. منتها تمامی تابلوهای خطر و هشدار دهنده در همه جاده ها، رنگ قرمز دارند.

ابعاد مسیر و تعداد لاین ها

یکی دیگر از تفاوت های آزادراه ها و بزرگراه ها، نوع ساختار جاده و تعداد خطوط (لاین ها) می‌باشد. یک آزادراه معمولاً دارای مسیرهای رفت و برگشت به صورت مجزا از هم می‌باشد و این دو مسیر ممکن است هیچ ارتباطی باهم نداشته باشند.

یک بزرگراه به صورتی ساخته می‌شود که یک مسیر بزرگ به دو قسمت تقسیم شده و مسیرهای تردد رفت و برگشت از هم جدا می‌شوند.

وجود یا عدم وجود دوربرگردان

یکی دیگر از تفاوت های آزادراه و بزرگراه، این است که در آزادراه، دوربرگردان وجود ندارد. در صورتی که در یک بزرگراه ممکن است در طول مسیر چندین دوربرگردان وجود داشته باشد.

وجود یا عدم وجود جاده های جایگزین

یکی دیگر از تفاوت های بزرگراه و آزادراه، وجود یا عدم وجود جاده های جایگزین می‌باشد. در موازات یک بزرگراه، مسیر جایگزینی احداث نمی‌گردد. اما به موازات یک آزادراه، مسیرهای جایگزین وجود دارند.

محدودیت های عبور و مرور برای وسایل نقلیه مختلف

یکی دیگر از تفاوت این دو مسیر تردد جاده ای، وجود محدودیت های رفت و آمد وسایل نقلیه گوناگون می‌باشد. یک دوچرخه سوار، یک موتور و یک عابر پیاده حق ورود به محوطه آزادراه و تردد در آن را ندارد. ولی در طرف مقابل چنین محدودیت هایی برای بزرگراه ها و دیگر جاده ها وجود ندارد و یا حساسیت کمتری برای رعایت آنها وجود دارد.

تفاوت بزرگراه و آزادراه از بابت حداکثر سرعت مجاز در جاده های شهری و بین شهری

جمع‌ بندی

در این مقاله به مفهوم تفاوت بزرگراه و آزادراه که از مسیرهای اصلی در بسیاری از کشورهای جهان است، پرداختیم. همچنین تعریف بزرگراه، تعریف آزادراه، تفاوت بزرگراه و آزادراه و... را بررسی کردیم. شما می‌توانید با مراجعه به بخش مجله رانندگان آکادمی انتیراپ با مطالب مرتبط درخصوص حمل و نقل و رانندگان آشنا شوید.

همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ