به سیزدهمین روز از فروردین ماه، سیزده بدر می‌گویند. این روز از جشن های نوروزی است و روز طبیعت نامگذاری گردیده است. روز طبیعت از تعطیلات رسمی در ایران است. در بخشنامه 1016، در تاریخ یکم آبان 1347 نیز، 13 فروردین تعطیل رسمی اعلام شده بود.

ایرانیان باستان، در آغاز سال جدید، بعد از گذراندن 12 روز شادی کردن و جشن گرفتن، که به یاد دوازده ماه سال می‌باشد، روز 13 اُم نوروز که روز فرخنده ای می‌باشد، به باغ، صحرا و بیرون می‌رفتند و شادی می‌کردند و در حقیقت با گذراندن سیزده بدر، دوره نوروز را به پایان می‌رساندند.

آیین های سیزده بدر

• گره زدن سبزه
• خوردن کاهو و سکنجبین
• انداختن سبزه در رود و دریا
• پختن خوراکی های گوناگون به ویژه آش رشته
• پرتاب 13 عدد سنگ علی الخصوص مناطق کردنشین (به این معنا که آرزو می‌کنند، هر گونه بلا و شومی از اشخاص دور گردد و همچنین در ازای هر سنگ یک آرزوی نیک می‌کنند.)

گره زدن سبزه

گره زدن سبزه ها، از آیین های روز سیزده بدر یا همان روز طبیعت است. در روز سیزده بدر بیشتر جوانان، سبزه گره می‌زنند. گره زدن سبزه ها به معنی گره زدن طبیعت با زندگی است بدین منظور که همیشه شاداب و سبز باقی بمانیم.

فلسفه سبزه گره زدن

افسانهٔ آفرینش در ایران و مسئلهٔ نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی دربارهٔ کیومرث حائز اهمیت زیادی است. در اوستا چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را اولین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است. گفته‌های حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک الارض و الانبیا صفحات ۲۹–۲۳ و گفته های آثار الباقیه بر پایهٔ همان آگاهی است که در منابع پهلوی وجود دارد.

مشیه و مشیانه که دختر و پسر دوقلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای اولین بار در جهان با هم ازدواج نمودند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته شده نبود آن دو به وسیلهٔ گره زدن دو شاخهٔ مورد، پایهٔ ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز به‌خوبی آگاهی داشتند، آن مراسم را، به ویژه دختران و پسران دم بخت انجام می‌دادند و امروز هم دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی نیت می‌کنند و علف گره می‌زنند.

واژه سیزده به در

واژه سیزده بدر به معنای «در کردن نحسی سیزده» می‌باشد. اما اگر بخواهیم به معنی واژه ها نگاه کنیم، می‌توان از این واژه ها برداشت دیگری کرد. واژه «در»، بجای «دره و دشت» می‌تواند جایگزین شود. برای مثال علامه دهخدا، واژه «در و دشت» رامخفف واژه «دره و دشت» میداند.

چو هر دو سپاه اند آمد ز جای تو گفتی که دارد در و دشت پای

یکی از معانی واژه «به»، « طرف و سوی » می‌باشد. مانند اینکه می‌گوییم «به فروشگاه».

پس با نگاهی کلی می توان گفت واژه «سیزده به در» به معنای « سیزدهم به سوی در و دشت شدن» می‌باشد که همان معنی بیرون رفتن و در دامان طبیعت سر کردن را می‌دهد.

منبع

شما می‌توانید با مراجعه به بخش تاریخ و ادبیات آکادمی انتیراپ با تاریخ و ادبیات ایرانی، مناسبت ها، شاعرها، شعرهای زیبای ایرانی آشنا شوید.

سامانه آنلاین حمل و نقل بین المللی انتیراپ